De gemeente heeft de openbare ruimte in beheer. In die ruimte vindt een groot aantal activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Voor die activiteiten bestaat de openbare ruimte uit een aantal kapitaalgoederen op gebied van infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken), voorzieningen (groen, verlichting, sportfaciliteiten) en gebouwen. Al deze kapitaalgoederen dienen onderhouden te worden. Gezien de duurzaamheid van de kapitaalgoederen is dat een taak die continu budgettaire middelen vergt. Doel van deze paragraaf is om daar inzicht in te geven en het kader te schetsen voor zes hoofdonderwerpen: integraal beleid openbare ruimte (o.a. wegen, groen, kunstwerken en meubilair), riolering, baggeren, sportvelden, begraafplaatsen en gebouwen.
Paragraaf 3 Onderhoud kapitaalgoederen
2. Wettelijk kader en gemeentelijk beleid
Terug naar navigatie - 2. Wettelijk kader en gemeentelijk beleidIntegraal beheer openbare ruimte
Het model Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR) vormt de basis van het integrale gemeentelijk beleid voor het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Het model gaat in de basis uit van het bekende onderstaande model waarbij aan drie verschillende knoppen wordt gedraaid. Alle drie houden direct verband met elkaar, dus draai je aan een ervan dan bewegen de andere twee mee.
Om de knop Kwaliteit te definiëren wordt gebruikgemaakt van de landelijke richtlijnen van het CROW. De Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte van het CROW beschrijft, met zogenoemde Beeldmeetlatten, verschillende onderhoudsniveaus voor objecten in de openbare ruimte. Om de beeldkwaliteit helder te beschrijven, is gekozen voor vijf onderhoudsniveaus. De vijf niveaus variëren van zeer hoog (A+) tot zeer laag (D). Deze beeldmeetlatten zijn onder te verdelen in de thema’s:
- Schoon: het gaat er hierbij om of de openbare ruimte schoon en netjes is.
- Heel en veilig: het gaat er hierbij om of er schades in de openbare ruimte aanwezig zijn. Deze schades kunnen invloed hebben op de uitstraling (heel) en/of de bruikbaarheid (veilig) van de openbare ruimte.
Na de Strategische Heroriëntatie uit 2020 is het IBOR-beleid niet meer van toepassing en is teruggevallen op de wettelijke zorgplicht. Hiermee is het enige kader voor het beheer en onderhoud dat de veiligheid voor gebruikers van de openbare ruimte niet onnodig in het geding komt. Het IBOR-model, met de CROW-beeldmeetlatten, wordt nog wel ingezet voor de structurele metingen van de kwaliteit van de openbare ruimte.
3. Beleid en belangrijkste projecten per hoofdonderwerp
Terug naar navigatie - 3. Beleid en belangrijkste projecten per hoofdonderwerpIn 2024 wordt gewerkt met de volgende beleidsplannen:
- Beleidsplan Gemeentelijk Water en Klimaatbestendig (GWK)
- Groenblauw Omgevingsplan Woerden
- AVOI en Handboek Kabels & Leidingen
- Handboek Inrichting Openbare Ruimte Woerden (HIOR)
- Baggerplan 2022
- Meerjaren onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen (MOP)
- Beleidsplan Sport, spelen en bewegen
- Bomenverordening
- Ecologisch Actieplan
Startnotitie Herijking Openbare Ruimte
In 2023 is het programma Herijking Openbare Ruimte aangekondigd en gestart. Het programma heeft als doel om te komen tot een visie op de openbare ruimte. Na de startnotitie is een begin gemaakt met het evalueren van het beleid om te komen tot een Keuzeknoppendocument. Het eindresultaat moet zichtbaar worden middels nieuwe Beheerplannen. In 2024 wordt dit programma voortgezet.
4. Kwaliteitsniveaus vertaald naar de begroting
Terug naar navigatie - 4. Kwaliteitsniveaus vertaald naar de begrotingDe kwaliteitsniveaus (geldend na de Strategische Heroriëntatie, d.w.z. niveau 'wettelijke zorgplicht') zijn in financiële zin vertaald in de begroting (zie ook programma 2). De hierna volgende tabel geeft weer wat de budgetten zijn voor onderhoud (interne uren en derden), overig (kapitaallasten, belastingen etc.) en voor vervanging en reconstructie. De vervangings- en reconstructiemaatregelen worden daarbij gedeeltelijk via investeringen gefinancierd. Daarnaast zijn investeringen opgenomen die worden afgeschreven. In de tweede kolom staan de investeringen 2024.
BEGROTING 2024 | Onderhoud 2024 | Kapitaallasten 2024 | Totaal exploitatie 2024 | Vervanging/ reconstructie | |
---|---|---|---|---|---|
A) IBOR | 1-Verhardingen | 2.034.188 | 3.470.436 | 5.504.624 | 8.340.000 |
1-Straatreiniging | 685.989 | 3.453 | 689.442 | 0 | |
1-Gladheidbestrijding | 384.515 | 72.175 | 456.690 | 0 | |
2-Groenvoorziening | 3.004.894 | 288.191 | 3.293.085 | 1.049.000 | |
2-Onkruidbestrijding | 695.479 | 0 | 695.479 | 0 | |
2-Speelvoorzieningen | 337.984 | 223.908 | 561.892 | 55.000 | |
3-Straatmeubilair | 317.988 | 0 | 317.988 | 0 | |
3-Verlichting | 1.786.625 | 379.640 | 2.166.265 | 2.032.000 | |
4-Beschoeiingen | 63.623 | 652.887 | 716.510 | 1.876.000 | |
5-Civiele kunstwerken | 1.078.205 | 645.645 | 1.723.850 | 453.000 | |
Subtotaal | € | 10.389.490 | 5.736.335 | 16.125.825 | 13.805.000 |
B) | Riolering | 3.203.534 | 1.965.774 | 5.169.308 | 6.293.000 |
C) | Baggeren | 633.480 | 0 | 633.480 | 0 |
D) | Sportvelden | 435.371 | 688.176 | 1.123.547 | 455.000 |
Begraafplaatsen | 627.848 | 141.839 | 769.687 | 0 | |
Totaal | € | 15.289.723 | 8.532.124 | 23.821.847 | 20.553.000 |
5. Overzicht hoeveelheden
Terug naar navigatie - 5. Overzicht hoeveelhedenIn totaal beheert gemeente Woerden een areaal met een vervangingswaarde van meer dan 500 miljoen euro. Vervangingswaarde is, net als bij een auto, de actuele waarde van het object als dit nieuw aangeschaft zou moeten worden. In de onderstaande tabellen zijn de totale hoeveelheden van het areaal gegeven. Hierbij wordt per onderdeel de vervangingswaarde getoond. Aantallen en waarde bepaald d.d. november 2022 (actuele cijfers volgen in updates over de openbare ruimte).
Wegen
Onderdeel | Hoeveelheid | eenheid | Vervangingswaarde |
---|---|---|---|
Asfaltverharding | 1.200.000 | m2 | € 148 mln |
Elementenverharding | 1.560.000 | m2 | € 154 mln |
Totale vervangingswaarde | € 302 mln |
Groen
Onderdeel | Hoeveelheid | eenheid | Vervangingswaarde |
---|---|---|---|
Bomen | 30.000 | stuks | € 20 mln |
Beplanting | 670.000 | m2 | € 10 mln |
Gras | 2.435.000 | m2 | € 3,5 mln |
Totale vervangingswaarde | € 33,5 mln |
Civiele kunstwerken
Onderdeel | Hoeveelheid | eenheid | Vervangingswaarde |
---|---|---|---|
Fiets- voetgangersbruggen | 173 | stuks | € 14,5 mln |
Vaste verkeersbruggen (alle verkeer) | 100 | stuks | € 22 mln |
Beweegbare bruggen (alle verkeer) | 5 | stuks | € 16 mln |
Damwandconstructies hout | 17.000 | m | € 10 mln |
Damwandconstructies kunststof | 14.000 | m | € 11 mln |
Damwandconstructies beton en staal | 7.000 | m | € 15 mln |
Kademuren | 2.500 | m | € 7 mln |
Onderdoorgangen (alle verkeer) | 5 | stuks | onbekend |
Fietstunnels | 3 | stuks | € 4 mln |
Steigers | 92 | stuks | € 1 mln |
Afmeervoorzieningen | ca. 750 | stuks | € 0,5 mln |
Pontje | 1 | stuks | € 0,5 mln |
Geluidsschermen | 600 | m | € 0,5 mln |
Wegfundering De Kanis | 1 | stuks | € 10 mln |
Totale vervangingswaarde | € 112 mln |
Diverse meubilair
Onderdeel | Hoeveelheid | Eenheid | Vervangingswaarde |
---|---|---|---|
Verkeerspalen | 5.800 | stuks | € 0,5 mln |
Verkeersborden | 9.100 | stuks | € 0,5 mln |
Hekwerken | 31.500 | stuks | € 1 mln |
NBd-borden | 136 | stuks | € 0,3 mln |
Dynamische zakpalen | 2 | stuks | € 0,05 mln |
Evenementeninstallaties | 20 | stuks | € 0,6 mln |
Overig | 13.817 | stuks | € 3,5 mln |
Speelplekken | 224 | stuks | € 4,2 mln |
Verkeersregelinstallaties | 5 | stuks | onbekend |
Totale vervangingswaarde | € 10,6 mln |
Water
Onderdeel | Hoeveelheid | eenheid | Vervangingswaarde |
---|---|---|---|
Waterloop | 1.965.046 | m2 | geen |
Beschoeiingen | 99.775 | m2 | € 21 mln |
Totale vervangingswaarde | € 21 mln |
Openbare verlichting
Onderdeel | Hoeveelheid | eenheid | Vervangingswaarde |
---|---|---|---|
Armaturen | 11.473 | stuks | € 6,5 mln |
Lichtmasten | 10.516 | stuks | € 12 mln |
Kasten (‘eigen net’) | 26 | stuks | € 2,0 mln |
Totale vervangingswaarde | € 20,5 mln |
6. Belangrijkste aandachtspunten
Terug naar navigatie - 6. Belangrijkste aandachtspuntenad A - IBOR
1. Verharding (wegen), straatreiniging (inspectie om het jaar)
Voor het wegenonderhoud wordt op basis van de meeste actuele resultaten uit de weginspectie (d.d. zomer 2022) het benodigde onderhoud bepaald. De resultaten van de Strategische Heroriëntatie 2020 zijn verwerkt in het onderhoudsprogramma. Het wegenonderhoud wordt zo goed mogelijk afgestemd op het onderhoud van de rest van de openbare ruimte (groen, civiele kunstwerken, beschoeiingen en riolering).
2. Groen en speelvoorzieningen (jaarlijkse inspectie)
Ook voor het onderhoud van het groen en de speelvoorzieningen gelden de kaders vanuit de Strategische Heroriëntatie 2020.
Groen: Daarnaast zijn het Groenblauwe Omgevingsplan en de periodieke inspecties de basis waarop het onderhoud wordt uitgevoerd. Het onderhoudsniveau wordt afgestemd op de omgeving en er wordt proactief ingezet op het voorkomen van achterstallig onderhoud in de toekomst.
Onkruidbestrijding op verharding: Binnen de gemeente Woerden is gekozen voor het borstelen en af en toe branden van de verharding.
Speelplaatsen: Het regulier onderhoud van de speelplaatsen vindt plaats conform de doelstellingen vanuit IBOR en op basis van het Uitvoeringsplan spelen 2017-2029. In 2024 wordt wederom extra aandacht gegeven aan het faciliteren van sporten/bewegen in de openbare ruimte.
3. Overig meubilair (vijfjaarlijks)
Het overige meubilair wordt onderhouden conform de doelstellingen vanuit de Strategische Heroriëntatie 2020 en geldende wettelijke richtlijnen. Bij vervanging wordt wanneer mogelijk gekozen voor een circulaire invulling.
4. Beschoeiingen (vijfjaarlijks)
Onderhoud en vervanging worden ingepland op basis van inspectie en de wettelijke zorgplicht, het Groenblauw Omgevingsplan.
5. Civiele kunstwerken (vijfjaarlijks)
Civiele kunstwerken (bruggen, tunnels, steigers e.d.) worden beheerd conform de wettelijke zorgplicht. De kwaliteit wordt gebaseerd op basis van inspecties.
ad B - Riolering
Eind 2022 is het eerste Gemeentelijk WaterbeleidsPlan 2018-2022 (GWP) vervangen door het Beleidsplan Gemeentelijk Water en Klimaatbestendig 2023-2027 (GWK). Dit is een strategisch beleidsplan waarin de invulling van het gemeentelijk waterbeheer en klimaatbestendige maatregelen staan beschreven. Het belangrijkste en kostbaarste middel voor het gemeentelijk waterbeheer zijn de riolering en bijbehorende voorzieningen. In het GWP zijn de aanwezige voorzieningen, beheer, onderhoud en vervanging van de voorzieningen, de verbetermaatregelen en een overzicht van de financiële gevolgen opgenomen.
Op basis van het GWK, het beheerplan Riolering en het beheerplan Wegen wordt de riolering onderhouden, hersteld en waar nodig vervangen. Dit in het kader van het werk-met-werkprincipe.
ad C - Baggeren
Het baggeronderhoud vindt in 2024 plaats op basis van het Groenblauw Omgevingsplan en de afspraken met het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden.
ad D - Sportvelden/sporten in de openbare ruimte
Het onderhoud van de sportvelden wordt uitgevoerd conform het Sport- en speelbeleid uit 2015 en de keuzes uit de taskforce.
ad E - Begraafplaatsen
De gemeentelijke begraafplaatsen worden op kwaliteitsniveau B/C onderhouden. Entrees of andere gezichtsbepalende plekken op een begraafplaats worden voor het onderdeel 'schoon' onderhouden op kwaliteitsniveau B. De basis voor het beheer en onderhoud is het Beleidsplan gemeentelijke begraafplaatsen Woerden 2020-2030. Op basis hiervan zijn de geldende verordeningen aangepast en wordt ingezet op een kostendekkende exploitatie van begraven. In het beleidsplan is tevens een aanpak beschreven hoe de gemeente in de toekomst wil omgaan met veranderende behoeften omtrent afscheid, herdenken en lijkbezorging.
7. Vastgoed
Terug naar navigatie - 7. VastgoedGemeentelijk vastgoed
Uitgangspunt voor het onderhoud aan het gemeentelijk vastgoed is het meerjarenonderhoudsplan (MJOP), gebaseerd op de NEN 2767. Het MJOP is in 2023 voor de periode 2023-2030 vastgesteld en wordt eenmaal per vier jaar herijkt. Het beleidsniveau voor de uitvoering van onderhoud is conditiescore 3 (wat ongeveer overeenkomt met cijfer 6,5 op een schaal van 10). De actuele gemiddeld jaarlijks benodigde middelen voor uitvoering van het onderhoud bedragen ca. € 1,7 miljoen. De jaarlijkse begrotingslast voor het uitvoeren van onderhoud bedraagt in 2024 ca. € 1,66 miljoen.
Steeds wordt geprobeerd het meerjarenonderhoudsplan goedkoper uit te voeren door het voeren van scherpe onderhandelingen met aannemers. Het ligt echter in de lijn der verwachting dat onderhoudskosten zullen stijgen als gevolg van inflatie. Daarnaast zijn of worden sommige gebouwen in de praktijk slechts in geringe mate onderhouden, omdat als gevolg van besluitvorming de verwachting bestaat dat deze gesloopt, gerenoveerd of verkocht worden.