Programma 3. Sociaal domein

De afgelopen jaren is sterk geïnvesteerd in het Sociaal Domein. Inclusie is daarbij een vanzelfsprekendheid: alle inwoners ongeacht achtergrond, leefstijl en identiteit doen mee naar vermogen. We geloven in de kracht van een sterke sociale basis, zetten zoveel mogelijk in op preventie en organiseren zorg en ondersteuning zo dichtbij mogelijk. Deze koers is vastgelegd in de vorige Maatschappelijke Agenda (hierna MAG) en heeft effect; Woerden is een sociaal sterke gemeente. We kijken naar elkaar om en hebben oog voor elkaar. Mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben, krijgen die zoveel mogelijk op maat en dichtbij. 

Woerden beschikt over een stevig sociaal netwerk en krachtige vrijwilligersorganisaties. Verspreid over de hele gemeente zijn er talloze initiatieven van inwoners, variërend van groot tot klein. De vrijwilligersorganisaties worden goed gevonden; hun inzet voorkomt problemen, biedt aanvullende ondersteuning of maakt het mogelijk om maatwerkoplossingen af te schalen. Volgens de GGD gezondheidsmonitor van 2022 blijkt dat het percentage inwoners van Woerden dat vrijwilligerswerk verricht, hoger is dan het landelijk gemiddelde (33% van de inwoners in Woerden tegenover 24,9% landelijk). De komende jaren willen wij verder bouwen aan en op die sterke sociale basis. Daarom heeft de sociale basis een prominente rol in de Maatschappelijke Agenda 2023-2027. In lijn met de opgave zijn in 2023, in gezamenlijkheid met partners, doelen opgesteld om de Sociale basis en ontmoetingsplaatsen te verstevigen. 

• We hebben ons ingezet om gezinnen waarin zorgen zijn over de veiligheid dichtbij huis te ondersteunen. Dit deden we door de samenwerking met onze partners continu te verstevigen. De partners met wie WoerdenWijzer dit doet zijn o.a. huisartsen, onderwijs, wijkagenten en de partners uit de veiligheidsketen.
• Er is een bovenregionale pilot gestart om jeugdhulp collectief te financieren op twee scholen in het speciaal onderwijs. Hierdoor kunnen kinderen, wanneer nodig, sneller gebruik maken van jeugdhulp en worden de financiële middelen naar verwachting effectiever ingezet.
• In 2023 is de nieuwe locatie voor gesloten jeugdhulp ‘Klaverhof’ geopend. Deze locatie is meer kleinschalig en meer gezinsgericht dan eerst, dit is een grotere verbetering voor de kwaliteit van zorg voor deze jongeren.
• Er is een duidelijke plek voor het jongerenwerk in het gemeentelijk beleidskader/de Maatschappelijke Agenda (MAG) en binnen de sociale basis gecreëerd. Verder is gestart met inlooplocaties en Talenthouses voor laagdrempelige ontmoetingen van jongeren, inzet van het jongerenwerk op scholen (vo, mbo en praktijkonderwijs), aandacht voor de overgang basisschool naar voortgezet onderwijs, gestart met Meidenwerk en gewerkt aan een verbeterde samenwerking met het Veiligheidsdomein
• We hebben meegedaan met Stoptober. Middels de ‘Stoptober bal’ ging het jongerenwerk (Gro-Up) het gesprek met jongeren aan over roken en vapen.
• Er een duidelijke plek voor de jongerensociëteiten in het gemeentelijk beleidskader/de Maatschappelijke Agenda (MAG) en binnen de sociale basis gecreëerd. Daarnaast zijn het contact en samenwerking op het gebied van activiteiten en uitgaansmogelijkheden voor jongeren verstevigd. Ook is ingezet op het versterken van de samenwerking tussen het jongerenwerk, diverse maatschappelijke partners en inwoners.
• Met de Kansrijke Start lokale coalitie Woerden en Oudewater is ingezet op de verbinding en samenwerking tussen het medisch domein/geboortezorgdomein en het sociaal domein. Inzet op o.a. vroeg signalering en preventie. Er is een cultuursensitief empowermentprogramma voor vrouwen opgezet met als doel deelnemers meer kennis op te laten doen van verschillende onderdelen van het geboortezorgdomein die zij tegen komen en het vergroten van de vroeg signalering. Dit draagt bij aan het vergoten van de zelf- en samenredzaamheid en het verminderen van de kwetsbaarheid van de doelgroep.
• Er is hard gewerkt aan het mogelijk maken van intensivering van inzet in de Sociale basis, bijvoorbeeld: uitbreiding collectief aanbod (jeugd en 18+), vrij toegankelijke dagbesteding, meer inzet van maatjes(diensten), uitbreiding ondersteuning maatschappelijke organisaties, en sociaal beheer in de ontmoetingsplaatsen.
• De ondersteuning aan vrijwilligersorganisaties en mantelzorgers is in 2023 verstevigd. Onder andere door directe ondersteuning aan vrijwilligersorganisaties, de samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties, vrijwilligers- en mantelzorgwaarderingen, bewustwordingscampagnes en de vrijwilligersacademie.
• De samenwerking met onze partners is verder versterkt. Zij zijn middels een intensief proces nauw betrokken bij de totstandkoming van de Maatschappelijke Agenda en hebben ook bij de uitvoering hiervan een belangrijke rol. We hebben tevens geïnvesteerd in het intensiveren van de contacten met huisartsen en de POH-jGGZ, o.a. door uitbreiding van de inzet van de POH-jGGZ in bestaande en nieuwe praktijken. 
• Sinds november 2023 is er speciaal voor statushouders die ziek zijn, een voorbereidend spreekuur. Statushouders hebben als patiënt moeite zich verstaanbaar te maken bij de huisarts waardoor de huisarts beperkt zicht heeft op wat er speelt en het spreekuur tijdsintensief is. De gemeente en de Hagro zijn samen met enthousiaste artsen tot het voorstel gekomen om te gaan werken met een voorbereidend Spreekuur. Gaandeweg is ook WoerdenGezond en de Gemeente Woerden betrokken. In het voorbereidend spreekuur is er rust en tijd voor de bespreking van een klacht met de gepensioneerde huisarts, alsmede een consulente die kan vertalen waardoor de patiënt zich meer gehoord voelt. De huisartsen ontvangen hierdoor meer informatie over de patiënt, waardoor zij effectiever en efficiënter de patiënt kunnen helpen.
• Samen met de subregio Utrecht, bestaande uit de gemeenten Montfoort, Oudewater, Stichtse Vecht en Woerden, hebben we gewerkt aan een Regiobeeld. In het regiobeeld staan de opgaven met betrekking tot preventie, mentale gezondheid, gezond oud worden en verbinding tussen eerstelijns en het sociaal domein beschreven. Vanuit de resterende SPUK IZA (Specifieke uitkering Integraal Zorgakkoord) middelen hebben verschillende activiteiten een impuls gekregen:
  o    Ondersteuningsuren rouw op school (Praktijk Brasa).
  o    Training Weerbaarheid jonge statushouders (Woerden Gezond, Huisarts, Beweegteam, Kintaiko).
  o    POH JGGD. 

3.1 Maatschappelijke organisaties en de gemeente hebben een gemeenschappelijk beeld van de visie en koers binnen het brede Sociaal Domein voor de komende jaren en geven daar gezamenlijk uitvoering en sturing aan. De inwoner staat hierin centraal.

3.2 Inwoners doen mee naar vermogen en worden ondersteund waar nodig in eigen wijk of dorp. Inwoners voor wie meedoen niet vanzelfsprekend is, worden meer zichtbaar.

3.3 Alle inwoners krijgen kwalitatief goed passende zorg en ondersteuning, ongeacht achtergrond, leefstijl en identiteit. 

3.4 Nieuwkomers krijgen een warm welkom en voelen zich snel thuis in Woerden zodat zij naar vermogen mee kunnen doen.

3.5 Onze sociale, culturele, fysieke en groenblauwe voorzieningen dragen bij aan de gezondheid en het welbevinden van onze inwoners.

In Woerden streven we ernaar dat iedereen een goed leven kan leiden. Als welvarende gemeente is dit voor de meeste inwoners binnen handbereik, maar helaas niet voor iedereen; de kansen op ontwikkeling zijn niet voor alle inwoners gelijk. Om de kansenongelijkheid te verminderen, hebben we ingezet op het voorkomen en terugdringen van armoede, het verbeteren van de inburgering, het bevorderen van participatie en het ondersteunen van onderwijs.

De participatiewet, de wet sociale werkvoorziening en de Nieuwe Wet inburgering worden uitgevoerd door Ferm Werk. Na een aantal tumultueuze jaren is Ferm Werk in 2023 in rustiger vaarwater terecht gekomen. Ondanks een ernstig personeelstekort is een start gemaakt met normalisering van de bedrijfsvoering en de dienstverlening. Het op orde brengen van de organisatie en de primaire processen ging gepaard met het inblazen van nieuw leven van de P&C-cyclus door een beleidsrijke kaderbrief met aandacht voor:

• Naast de huidige dienstverlening, t.w. inwoners doorverwijzen naar de sociaal teams, het opzetten van een project intensieve begeleiding. 
• Samenwerking met werkgevers/arbeidsmarktregio’s, waarbij kansen die arbeidsmarktregio’s bieden optimaal worden benut door te profiteren van de capaciteit en middelen die in de arbeidsmarktregio aanwezig zijn. 
• Statushouders en de wet inburgering: aansluiten bij het project intensieve begeleiding met een extra groep die onder de nieuwe wet inburgering valt en de focus op verdere optimalisering van de totale ketensamenwerking.
• Streven naar één visie bestaanszekerheid voor alle vier de deelnemende gemeenten in de gemeenschappelijke regeling.
• Het project Jongeren in Participatie opnemen in de basisdienstverlening. Ook de gemeente Bodegraven-Reeuwijk in dit project laten participeren.

Ongeveer 1600 huishoudens hebben via de Energietoeslag automatisch financiële ondersteuning ontvangen om hun energielasten te kunnen betalen. Bovendien is in 2023 de doelgroep voor de Energietoeslag met 50% uitgebreid door de inkomensgrens te verhogen van 120% naar 140% van de bijstandsnorm.

• Reeds in 2023 is Ferm Werk, vooruitlopend op de belichte onderwerpen in de kaderbrief met het op orde brengen van de bedrijfsvoering, teneinde stappen te zetten naar een effectievere en meer efficiënt ingerichte en toekomstgerichte organisatie. In 2023 werd er ook gestart met een missie en visie document, met focus op de identiteit van Ferm Werk.
• Ferm werk is in 2023 doorgegaan met het verbeteren van de werkwijze voor het doorverwijzen van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt naar Woerden Wijzer. 
• In 2023 zijn ondernemers en maatschappelijke partners meer betrokken bij het begeleiden van werklozen en mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt naar werk dan wel een vorm van meedoen naar vermogen.
• De inburgeringsketen blijft kwetsbaar, maar is versterkt door extra capaciteit bij Ferm Werk en VSGH. De samenwerking is verbeterd en er is gewerkt aan verscherpte rolverdeling en werkafspraken.
• Via het Noodfonds Energiearmoede heeft de gemeenteraad een fors budget beschikbaar gesteld om huishoudens en organisaties financieel te ondersteunen. Hierdoor kon onder andere de inkomensgrens van de Energietoeslag-2023 verhoogd worden tot 140% van de bijstandsnorm. Naast een financiële ondersteuning hebben huishoudens ook de mogelijkheid gekregen om hun woning te verduurzamen. Samen met de maatregelen van de Rijksoverheid (prijsplafond voor energie, verhogen minimumloon en de uitkeringen) zijn financiële problemen bij grote groepen inwoners achterwege gebleven. Maar, met deze maatregelen zijn niet alle problemen opgelost en doelen bereikt. Op verschillende gebieden zijn inspanningen verricht om inwoners in kwetsbare situaties te bereiken en te ondersteunen. Veelal in nauwe samenwerking met de vele netwerkpartners die Woerden rijk is (zoals de Voedselbank, Stichting Leergeld, Kwadraad, Schuldhulpmaatje, enzovoort). Voorbeelden hiervan: 
  o    De ontwikkeling van Informatiepunten in de stad (waar inwoners laagdrempelig terecht kunnen met hun vragen).
  o    Het organiseren van Menstruatie-uitgiftepunten (of deelkastjes) in alle wijken en buitengebieden.
  o    Het voorbereiden van het traject van een (regionale) stadspas. Deze stadspas moet er in 2025 zijn. 
  o    Er is een start gemaakt om bij de beoordeling van financiële ondersteuning van inwoners niet alleen de hoogte van het inkomen als uitgangspunt te nemen maar de draagkracht te beoordelen. Hierdoor wordt de bestaanszekerheid van inwoners beter gewaarborgd. 
• Eind 2023 is een nieuwe regionale samenwerkingsagenda passend onderwijs vastgesteld tussen de samenwerkingsverbanden onderwijs en de gemeenten in de regio Utrecht West. Afgesproken is dat we ons de komende jaren verder inzetten voor (1) het verbreden van de inclusiegedachte binnen het onderwijs, (2) integrale benadering binnen jeugdhulp en onderwijs en (3) het voorkomen van thuiszitters. 
• In 2023 is voor het schooljaar 2023-2024 subsidie toegekend voor de voortzetting van twee leerroute 4 klassen op SBO De Keerkring. Dankzij deze leerroute 4 klassen is het mogelijk voor kinderen, die anders voor speciaal onderwijs naar een andere regio zouden moeten, om dicht bij huis onderwijs te volgen in onze gemeente. 
• Ook in 2023 is de BSO+ op SBO De Keerkring voortgezet. Deze kleinschalige opvang, met een lagere leidster-kind ratio, maakt het mogelijk voor kinderen van SBO De Keerkring om gebruik te maken van buitenschoolse opvang dicht bij huis. 
• Per 1 januari 2023 is de poortwachter ernstige dyslexie belegd bij het Samenwerkingsverband Passend onderwijs. Hierdoor is een kwaliteitsverbetering gerealiseerd van de zorg voor leerlingen met leesproblemen en/of ernstige dyslexie. Het voortraject van specialistische dyslexiezorg ligt namelijk binnen het onderwijs. Door de poortwachter binnen het samenwerkingsverband te positioneren, kan het voortraject worden geoptimaliseerd. Daarnaast heeft de poortwachter de expertise om de aanvragen inhoudelijk te beoordelen.  

3.6 Alle kinderen uit Woerden hebben toegang tot onderwijs in daartoe geschikte en bereikbare gebouwen.

3.7 Alle inwoners hebben toegang tot passend werk of maatschappelijke activiteiten.

3.8 Ook inwoners met een kleine portemonnee  kunnen sociaal, maatschappelijk en economisch participeren in de maatschappij.