Programma 1. Bestuur, dienstverlening en veiligheid

De coronacrisis heeft op nagenoeg alle gemeentelijke werkzaamheden impact gehad, maar toont zich mogelijk het sterkst bij het onderdeel dienstverlening. Het contact met de samenleving was gedurende het grootste deel van het afgelopen jaar anders dan normaal. De focus in het domein dienstverlening lag in 2020 noodgedwongen op het uitvoeren van de wettelijke taken. Deze taken zijn ondanks alle beperkingen voor het overgrote deel uitgevoerd. De dienstverlening aan onze inwoners heeft op dit punt nauwelijks hinder ondervonden van de coronacrisis. Daarnaast zijn de in de begroting opgenomen ambities echter slechts ten dele gerealiseerd door de beperkte mogelijkheden in het afgelopen jaar. In 2021 zullen wij ons inspannen om de nog niet behaalde ambities te realiseren.

In het domein Dienstverlening vallen de taakvelden vergunningen, toezicht en handhaving, burgerzaken, telefonie en de website. In al deze werkvelden heeft als gevolg van de coronapandemie een verschuiving van werkzaamheden plaatsgevonden. Binnen het taakveld vergunningen is veel aandacht uitgegaan naar het informeren van ondernemers en organisatoren over de impact van en omgang met de coronamaatregelen. Naast het leveren van individueel maatwerk passend binnen de crisismaatregelen, is ingezet op tijdelijke oplossingen zoals het afgeven van gedoogbeschikkingen voor terrassen.
Op het gebied van toezicht en handhaving heeft een verschuiving plaatsgevonden van reguliere werkzaamheden naar crisisgerelateerde inzet. Het merendeel van de inzet vanuit toezicht en handhaving richtte zich in het afgelopen jaar op handhaving van de crisismaatregelen. Het gevolg hiervan is dat reguliere toezichttaken, zoals toezicht op de openbare ruimte en de bouw, tot een minimum zijn beperkt. Vanuit prioriteitsoverwegingen is de inzet op deze gebieden voornamelijk uitgegaan naar excessen, spoed- en risicogevallen.

De afdeling Burgerzaken heeft in het afgelopen jaar minder persoonsdocumenten uitgegeven dan normaal. De kritieke dienstverlening voor de crisisorganisatie heeft voorrang gekregen boven de afgifte van persoonsdocumenten. Hierbij is een uitzondering gemaakt voor spoedaanvragen, deze zijn wel regulier afgehandeld. In de eerste helft van 2021 wordt de achterstand voor de afgifte van persoonsdocumenten ingelopen.

Daarnaast is de oplevering van de nieuwe websites doorgeschoven naar 2021. In het afgelopen jaar is prioriteit gegeven aan de implementatie van zaakgericht werken, om hoge meerkosten - als gevolg van vertraagde implementatie door de coronacrisis - te voorkomen. Een belangrijke aanleiding voor het vernieuwen van de websites was het stopzetten van het huidige systeem waarop de websites draaien. In het licht van de coronacrisis heeft de leverancier echter besloten om het systeem een jaar langer in de lucht te houden. Het vernieuwen van de websites werd hierdoor minder urgent, waardoor prioriteit kon worden gegeven aan de implementatie van zaakgericht werken.

Een professionele organisatie

1.1 Een goede, slagvaardige, professionele organisatie.

Op het gebied van veiligheid streven wij niet alleen naar lage criminaliteitscijfers maar vinden wij de veiligheidsbeleving (hoe veilig voelen mensen zich?) net zo belangrijk. Via het door de gemeenteraad vastgestelde Integraal Veiligheidsplan worden de prioriteiten bepaald. Volgens het veiligheidsbeeld is het totaal aantal geregistreerde misdrijven in de gemeente Woerden in 2020 ten opzichte van 2019 met 13 procent gestegen. Woerden scoort hiermee ongunstiger dan de gemiddelde regionale ontwikkeling (-3 procent). Andere opvallende ontwikkelingen zijn:

• Opvallende dalers in Woerden zijn vormen van veelvoorkomende criminaliteit. Zakkenrollen (-14%), vernielingen (-12%) en brom-, snor-, fietsendiefstal (-18%) bevinden zich alle drie op het laagste niveau sinds 2017. Deze daling heeft voornamelijk plaatsgevonden in de tweede helft van 2020.
• Opvallende stijgers in Woerden zijn fraude totaal (+66%) en het aantal autokraken (+51%). Waar in de eerste helft van 2020 nog een daling plaatsvond, is wapenhandel en/of -bezit toch gestegen van 10 in 2019 naar 20 (+100%) in 2020.
• De aanpak van ondermijning (fraude totaal), benoemd als lokale prioriteit in het Integraal Veiligheidsplan (met name de aanpak van drugshandel), kent een toename in het aantal meldingen van 212 naar 351 (+66%). Waarvan online handel (Whatsappfraude, phishing, internetfraude) een toename van 134 naar 186 (+39%), wapenhandel en/of -bezit een toename van 10 naar 20 (+100%) en drugshandel, -vervaardiging, -bezit een afname van 28 naar 26 (-7%) laat zien.

Ondanks vertraging wegens de coronacrisis zijn diverse (succesvolle) interventies op het gebied van ondermijning gepleegd. Zo zijn vier panden gesloten op basis van de Opiumwet en is één keer een last onder dwangsom opgelegd. Ook is de organisatie weerbaarder gemaakt tegen ondermijning. Binnen de Persoonsgerichte Aanpak (PGA) wordt recidive verminderd en complexe casuïstiek integraal aangepakt. De kennis met betrekking tot complexe casuïstiek is vergroot. Aan de start van 2020 zijn we gestart met 10 dossiers. Tijdens het jaar zijn er 2 dossiers afgesloten. 1 daarvan is positief afgesloten en 1 door overlijden van de betreffende persoon. 1 dossier is opgeschaald naar de TOP X en er is 1 nieuw PGA-dossier bijgekomen. Het aantal PGA-dossiers staat hiermee eind 2020 op 8 actieve dossiers.

Op het gebied van jongerenoverlast hebben de jongerenwerkers naast hun reguliere werkzaamheden een signaleringsfunctie uitgeoefend. Bij zorgelijke gevallen trekken zij samen met de politie en boa’s op om het handelingsperspectief te verbeteren. Door een uniforme bejegeningsstrategie te hanteren worden jongeren preventief gestimuleerd en wordt voorkomen dat netwerkpartners tegen elkaar worden uitgespeeld. Voor wat betreft preventief handelen is er tevens een verbinding met de jeugdzorgverleners om een zorgtraject niet te verstoren. Er is een betere verbinding tussen zorg en veiligheid gerealiseerd via de Buurtveiligheidsteams. Daarnaast is een ambtelijke werkgroep in het leven geroepen voor inwoners met een (niet gestelde) hulpvraag waar expliciete (teamoverstijgende) zorgen over zijn. Deze werkgroep zorgt voor eenduidige aansturing en communicatie richting inwoners en bestuurders.

Het bestuurlijk instrumentarium in de vorm van controles en maatregelen wordt benut om ondermijning te bestrijden. Diverse afdelingen zijn beter bekend gemaakt met dit instrumentarium. Via bijeenkomsten en trainingen is bewustwording voor het onderwerp ondermijning gecreëerd in de gemeentelijke organisatie en bij inwoners en ondernemers. Daarnaast is er een meldpunt voor signalen geopend, is een datapakhuis ingericht waar informatiestromen bijeenkomen en worden geanalyseerd, en is een bestuurlijke communicatieleidraad voor dit onderwerp opgesteld. Al deze middelen zijn gericht op het tegengaan van ondermijning.

Voor de integrale aanpak jongerenoverlast hebben jongerenwerkers naast hun reguliere werkzaamheden ook een signaleringsfunctie uitgeoefend. Relevante informatie die hieruit voortkomt, wordt met de boa’s en de politie gedeeld om hun informatiepositie en handelingsperspectief te verbeteren. Tevens is de verbinding met de jeugdzorgverleners tot stand gebracht om preventief inzet te plegen bij jongeren die dat nodig hebben. Voor het voorkomen van nieuwe aanwas en het verminderen van recidive van inwoners die zich bezighouden met criminaliteit, dan wel personen met verward gedrag die de openbare orde verstoren, wordt integraal samengewerkt met ketenpartners en inwoners binnen de Lokale Persoonsgerichte Aanpak (PGA) . De Lokale PGA Woerden heeft in een intervisiesessie, georganiseerd door Bureau RVS, haar kennis vergroot en uitgewisseld met een andere gemeenten. Daarnaast is de PGA-monitor in gebruik genomen, hierdoor wordt in een PGA-dossier om de 6 maanden de zelfredzaamheid van de inwoner gemeten en het plan van aanpak daarop aangepast.

De verbinding tussen zorg en veiligheid is beter vormgegeven door samen met zorgverleners op te trekken. Aan inwoners die de openbare orde verstoren vanwege verward en/of psychisch gedrag wordt door integrale aanpak een helpende hand geboden. Het gaat hier om de gevallen die niet onder de paraplu van de PGA vallen. Daarnaast is in februari 2020 tijdens een tussentijdse evaluatie stilgestaan bij de punten waar de buurtveiligheidsteams (BVT’s) tegenaan lopen, wat er nodig is voor de verdere ontwikkeling van deze teams en in hoeverre het mogelijk is dit naar behoefte uit te rollen naar andere wijken/dorpen. Momenteel zijn er 2 BVT’s. Een BVT voor de wijken Schilderskwartier en Molenvliet en een BVT voor de kernen Harmelen, Zegveld en Kamerik.

Voor de aanpak van High Impact Crimes (woninginbraken, overvallen, autobranden) en Veel Voorkomende Criminaliteit (autoinbraken, fietsendiefstal en vandalisme), en het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid voor het tegengaan van cybercrime bij inwoners en ondernemers zijn in 2020 helaas geen activiteiten uitgevoerd. Vanwege de coronacrisis zijn de preventie-activiteiten grotendeels weggevallen in de prioriteitstelling binnen team OOV. 

Samen werken aan een veilig Woerden

1.2 Tegengaan van ondermijning van de rechtsstaat.

1.3 Integrale aanpak jongerenoverlast met als doel de overlast te beperken.

- Jeugd groeit op in een stimulerende en veilige omgeving waarin zij hun talenten optimaal kunnen ontwikkelen.
- Voor jeugd die zorg en ondersteuning nodig heeft, is dit tijdig, snel, laagdrempelig en zo veel mogelijk lokaal beschikbaar.
- Minder overlast op de straat, door participerende jongeren en de betrokkenheid van onze inwoners.

1.4 Minder overlast door PGA'ers, door het zo veel mogelijk voorkomen van nieuwe aanmeldingen voor de PGA en verminderen van recidive bij uitstromers.

1.5 Het vergroten van bewustwording van inwoners en het bieden van een goed handelingsperspectief om te voorkomen dat men slachtoffer wordt van High Impact Crimes en Veel Voorkomende Criminaliteit. Daarnaast stimuleren van inwoners en ondernemers in het nemen van eigen verantwoordelijkheid.

1.6 Betere verbinding tussen beleidsthema's Zorg/Buurt en Veiligheid/ Handhaving.

In het Groene Hart wordt uitvoeringsgericht samengewerkt om de (recreatieve) economie te versterken, de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt te verbeteren en bodemdaling tegen te gaan. In dit kader zijn in het afgelopen jaar programma’s en projecten zoals Cheese Valley, het Waterstofprogramma, de Kaasacademie, H2Onderwijsbus, Veenweiden in Beweging en Monitoring Proefvakken uitgevoerd. Naast deze concrete, uitvoeringsgerichte projecten zijn in 2020 drie bouwstenen ontwikkeld voor een strategische agenda voor het Groene Hart:

1. Toekomstbestendig leven in het Groene Hart;
2. Toekomstbestendige landbouw in het Groene Hart;
3. Versterken innovatiekracht in het MKB.

In de loop van 2021 zal hier nog een vierde bouwsteen aan worden toegevoegd. De strategische agenda vertelt het verhaal van het Groene Hart als zelfstandige regio gelegen tussen vier grote metropolen. De strategische agenda is erop gericht om van onderaf input te geven op het traject Groene Hart als NOVI-gebied en wordt daarnaast in een regionale investeringsagenda uitgewerkt.

De U10/U16-regio staat voor grote en urgente ruimtelijke opgaven en de beschikbare ruimte is schaars. Denk bij de opgaven onder andere aan het oplossen van de woningnood, voldoende ruimte voor werkgelegenheid en het waarborgen van een goede bereikbaarheid. Een goede samenwerking en integrale, afgewogen keuzes zijn nodig om regionale (én lokale) doelen op een duurzame en efficiënte wijze te realiseren. In de U10/U16 wordt daarom samengewerkt aan een Ruimtelijk Economisch Perspectief en Programma (REP). Vanuit Woerden denken wij mee over oplossingsrichtingen en brengen het Woerdense perspectief onder de aandacht. In het afgelopen jaar hebben wij in dit kader aandacht gevraagd voor thema’s zoals vitale kernen, maakindustrie, landbouw, lokale en regionale mobiliteit en het landschap van het Groene Hart. De tussenproducten op weg naar een Ruimtelijk Economisch Perspectief en Programma, het beoordelingskader en de ruimtelijke contour, zijn in het afgelopen jaar voorgelegd aan college en gemeenteraad om ervoor te zorgen dat de voor Woerden relevante onderwerpen voldoende zijn geborgd en er een goede basis is om tot een lokaal gedragen regionaal perspectief en programma te komen.

In 2020 is de dienstverleningsovereenkomst 2021-2025 tussen de gemeente Oudewater en de gemeente Woerden door de gemeenteraden vastgesteld en door de colleges ondertekend. Hiermee wordt de dienstverlening vanuit één ambtelijke organisatie aan de ingezetenen van de gemeenten Woerden en Oudewater voortgezet. Beide gemeenten krijgen hiermee de zekerheid om verder te kunnen bouwen aan de professionalisering van de organisatie en kwetsbaarheden te verminderen. Daarnaast biedt de dienstverleningsovereenkomst de mogelijkheid om in regionale verbanden gezamenlijk op te trekken en daardoor een belangrijke(re) rol in de regio te spelen.

Voor de eerder in Groene Hart-verband genoemde programma’s en projecten is ambtelijk en bestuurlijk inzet gepleegd. Deels bestond dit uit concrete inzet voor projecten, maar vaker nog ging het om het bij elkaar brengen van de juiste actoren: het bij elkaar brengen van relevante ondernemers, onderwijsinstellingen en betrokken overheden om kennis te delen en projecten verder te brengen. In dit kader zijn afgelopen jaar webinars, podcasts en (digitale) bijeenkomsten over onderwerpen als waterstof, circulair ondernemen en zon op dak bij agrariërs georganiseerd.

Voor het opstellen van de bouwstenen voor de strategische agenda voor het Groene Hart is samengewerkt met onderzoeksbureau Birch. Feiten en cijfers over het Groene Hart zijn in beeld gebracht en op basis hiervan zijn bouwstenen geformuleerd. Het onderzoek en de bouwstenen zijn afgelopen jaar tijdens een digitale werksessie met deelnemers uit de landelijke, provinciale en gemeentelijke overheid gepresenteerd en getoetst. De bevindingen uit deze sessie vormen input voor het opstellen van de strategische agenda.

In het afgelopen jaar zijn in U10/U16-verband een beoordelingskader en een ruimtelijke contour voor het Ruimtelijk Economisch Perspectief en Programma (REP) opgesteld. Beide documenten zijn tussenproducten op weg naar het perspectief en programma. De contour is een onderzoeksagenda met zoekrichtingen en onderzoeksvragen. Het beoordelingskader zal bij het maken van keuzes worden gebruikt om te toetsen in hoeverre ruimtelijke ontwikkelingen bijdragen aan de regionale (beleids-)doelen. Wij hebben vanuit Woerden voor beide documenten input geleverd, via ambtelijke en bestuurlijke overleggen en de bestuurstafels van de U10.  Beide documenten zijn in 2020 aan de gemeenteraad voorgelegd en, inclusief een motie over de status van de landschappelijke kwaliteit, door de gemeenteraad vastgesteld.

Op basis van de in 2019 uitgevoerde evaluaties over de ambtelijke samenwerking tussen de gemeenten Woerden en Oudewater is in 2020 een nieuwe dienstverleningsovereenkomst opgesteld. Deze is door de gemeenteraden vastgesteld en door de colleges ondertekend, waarmee beide gemeenten voor een periode van vijf jaar een overeenkomst met elkaar zijn aangegaan.

Het aanpakken van uitdagingen die de grenzen van Woerden overschrijden in regionale samenwerkingsverbanden.

1.7 Het versterken van de regionale economie in het Groene Hart.

1.8 De regio Utrecht kent een leefbare verstedelijking ('groen, gezond, slim').

1.9 De inspanningen van Woerden in de regio leveren, door een versterkte focus, goede resultaten voor lokale én regionale uitdagingen.

1.10 Woerden heeft een slagvaardige organisatie.