Programma 2. Fysiek beheer openbare ruimte en vervoer

In dit programma gaat het om de relatie van de gemeente met de inwoner en de manier waarop Woerden bestuurd wordt en bevat de volgende taakvelden:

Integraal Beheer van de Openbare Ruimte (IBOR)
De openbare ruimte vormt het woon- en leefklimaat voor onze inwoners en legt de basis voor recreatie, toerisme en bedrijvigheid. Het is de onmisbare schakel om de ambities uit andere gemeentelijke programma’s mogelijk te maken. Waar de afgelopen jaren een flinke kwaliteitsslag is gemaakt, is in de organisatie ook het financieel bewustzijn gegroeid. Gebleken is dat de openbare ruimte in haar huidige omvang en vorm veel onderhoud vraagt waarvoor niet altijd de middelen vrijgemaakt kunnen worden. Daarom zijn zowel in het coalitieakkoord als in de strategische heroriëntatie 2020 richtingen gekozen om toe te werken naar een betaalbare openbare ruimte, die haar functie als verbinder van mensen en verbinder van gemeentelijke ambities kan blijven vervullen. Binnen deze context gaat de gemeente zich richten op een zo lang mogelijke levensduur, op onze zorgplicht en op de veiligheid in de openbare ruimte.

Bodemdaling, klimaatbestendigheid en circulaire economie
Bodemdaling is niet alleen een probleem van de gemeente. Een eerlijke verdeling van de kosten tussen samenleving, ontwikkelaars en overheid, maakt dit voor iedereen draagbaar. Met Alphen, Gouda en provincies werken we aan een regiodeal met het Rijk, zodat onze investeringen op het gebied van bodemdaling ook daar op financiële steun kunnen rekenen. Het programma circulaire economie reduceert de kosten voor afvalverwerking, door met lokale bedrijven (groen)afval lokaal te verwerken en te gebruiken. In AVU-verband werken wij aan het circulair maken van afvalstromen.

Resultaten boeken in mobiliteit en bereikbaarheid
Om Woerden nu en in de toekomst leefbaar, verkeersveilig en bereikbaar te houden moeten wij ons verkeer beter, veiliger en duurzamer organiseren. De verbindingen binnen en tussen Woerden en de dorpen, regionaal en met de randstad zijn in 2040 wat ons betreft verbeterd. Ook willen we het fietsverkeer versterken.
De Verkeersvisie 2030 en de Strategienota Verkeersvisie 2030, die samen met inwoners, ondernemers en belangenorganisaties zijn opgesteld, worden uitgewerkt in een meerjarig verkeersmaatregelenplan, dat wordt vastgesteld door de raad. Hierin nemen we alle maatregelen op die nodig zijn om de Verkeersvisie 2030 te realiseren. Wij denken ten minste aan de volgende punten:

a. Aanpak van fietsknelpunten en het verbeteren van de fietsinfrastructuur (in en om het centrum en op de werk- en schoolroutes) hebben prioriteit in de uitvoering van het verkeersmaatregelenplan. We benutten daarbij de financieringsmogelijkheden vanuit andere overheden.
b. We onderzoeken of de toegang tot de binnenstad voor fietsers prettiger kan worden door de voorrang van de binnenring af te halen. Dit creëert een gelijkwaardige positie tussen motorvoertuigen en fietsers.
c. Duurzame mobiliteit, zoals het gebruik van de fiets, maken we aantrekkelijker. Met NS en ProRail werken we aan de blijvende aantrekkelijkheid van treinverbindingen naar de steden om ons heen. Ook de aansluiting met ander openbaar vervoer geven wij daarbij de nodige aandacht.
d. We bekijken hoe we de ontsluiting van Woerden-Oost verder kunnen vormgeven.
e. We verbeteren de verkeersveiligheid van de wijk door 30km-zones in te voeren door werk-met-werk te maken wanneer er groot onderhoud of reconstructies in het kader van IBOR worden uitgevoerd.

Voor de noodzakelijke investeringen maken wij de benodigde middelen structureel vrij waarbij wij ervoor zorgen dat de schuldquote beheersbaar blijft

Actuele ontwikkeling
De mondiale ontwikkeling van hitte en droogte beïnvloedt de openbare ruimte. Voor groen zijn er voorbeelden die direct zichtbaar zijn, zoals jonge bomen die de zomer niet overleven, maar ook effecten die niet direct zichtbaar zijn namelijk dat bomen of beplanting minder goed ontwikkelen waardoor ze niet direct, maar eerder dan gepland vervangen moeten worden. Voorbeelden voor andere disciplines zijn minder direct zichtbaar, daarmee ook nog niet goed inzichtelijk, denk aan verharding op veendijken, door droogte ontstaan scheuren in de veendijk welke vervolgens doorzet in scheuren in de verharding. Het omgekeerde van de hitte/droogte zijn de extremere piekbuien, die tot overbelasting van het rioolstelsel zorgen. De effecten op het areaal en de financiële gevolgen zijn nog niet inzichtelijk te maken, maar wanneer gevolgen zichtbaar worden vergen deze soms acuut ingrijpen vanuit de zorgplicht, terwijl voor deze effecten nog geen middelen zijn vrijgemaakt. Dit is een financieel risico wat nog niet te beheersen is.

Verkeerskundig is de ontwikkeling dat agrarisch verkeer steeds groter en zwaarder wordt, waar het buitengebied niet op is ingericht, maar ook de toename van thuisbezorg bestelbusjes (versterkt door corona). Dit heeft zijn weerslag op zowel de weginrichting als fysiek op de wegen, die niet op deze verzwaarde belasting zijn ontworpen en dus eerder vernieuwd moeten worden.

Financiële uitdagingen en strategische heroriëntatie
De landelijke ontwikkeling gaat over de gehele gemeentebegroting, die steeds meer onder druk komt te staan mede door de zorgtakenverschuiving vanuit het Rijk. Dit effect is in 2020 duidelijk geworden in de strategische heroriëntatie en daar moet de organisatie zich nu op inrichten. De verdergaande bezuiniging dwingt nog betere besluitvorming over prestaties, kosten en risico’s waarbij de wettelijk zorgplicht en mogelijk aansprakelijkheid van de gemeente vooropstaat. De beslissingen en risico’s moeten op het juiste niveau genomen en belegd worden en op die verantwoordelijkheden en processen ligt in 2022 de focus.

Effect corona
De actualiteiten rondom corona zijn van beperktere invloed geweest op het beheer van de openbare ruimte. Veel activiteiten konden doorgang vinden of zijn met korte vertraging en relatief beperkte meerkosten alsnog uitgevoerd. Financieel heeft corona wel geleid tot minder bezoek aan de binnenstad en daarmee tot minder parkeeropbrengsten.

Beleidsaanpassing
Bijsturingsvoorstellen vanuit de strategische heroriëntatie worden uitgewerkt, wat een gemeentebrede opgave is omdat het de begroting IBOR betreft, maar de gevolgen of beslissingen meerdere beleidsvelden raken. Op sommige punten zal bestuurlijke besluitvorming over beleidskaders nodig zijn alvorens de bijsturing te kunnen realiseren. Beleidskaders vormen de basis voor de uitvoering en voor de verantwoording van uitgaven aan de raad. Om een solide structuur op te bouwen van beleidsplannen, beheerplannen tot uitvoerings-/jaarplannen inventariseren we momenteel op welke onderdelen van IBOR beleid ontbreekt of verouderd is. Deze inventarisatie wordt in 2022 afgerond, waarna de beleidsagenda door het gemeentebestuur kan worden vastgesteld.

Verkeerskundig is in 2021 het onderzoek naar het toekomstig wegennet opgeleverd en vertaald naar een meerjarenverkeersmaatregelenplan. Verder wordt het wegencategoriseringsplan en het fietsnetwerk nog vastgesteld. 

Hieronder worden de belangrijkste verschillen toegelicht: