Programma 4. Cultuur, economie en milieu

• Behoud van Het Klooster in alternatieve scenario’s en versterking van de regiofunctie van Woerden;
• Stadsmuseum in het huidige pand passend faciliteren om zo optimaal mogelijk bij te kunnen dragen aan een levendige binnenstad en ter versterking van de regiofunctie van Woerden;
• De bibliotheek blijven we als kernpartner betrekken bij de ontwikkeling van wijkgericht werken, in aansluiting op behoeften van de inwoners;
• Het beter toerusten van het CPW om een professionele werkgeverstaak te vervullen en als netwerk- en kennisorganisatie te functioneren;
• Met het brede culturele veld in Woerden en zijn dorpen willen we de samenwerking en synergie stimuleren. Afhankelijk van de mogelijkheden starten we met de makelaarsfunctie in 2022;
• Investeren in extra vierkante meters voor cultuur en makersklimaat, en vorm en inhoud geven aan concrete plannen met vertegenwoordigers uit het culturele veld.

• Theater en muzieklessen bleven bereikbaar in coronatijd. Het Klooster trad naar buiten met voorstellingen, waaronder in verzorgingshuizen (Kunstmenu Zilver) en de technoHub en in de openbare ruimte. Lessen werden waar mogelijk digitaal gegeven.
• Met het project GeKOEsterd heeft Stadsmuseum een pop-up-tentoonstelling in een leegstaand winkelpand georganiseerd. Ook zijn de markt en verzorgingshuizen bezocht met objecten.
• Het Cultuur Platform heeft in 2022 professioneel gewerkt met een directeur.
• De Cultuurmakelaar heeft diverse gesprekken gevoerd om te inventariseren en te adviseren.
• In 2022 is door het Cultuur Platform Woerden een enquête uitgezet over ruimteaanbod en ruimtebehoefte. Vervolgens is een eerste advies uitgebracht. Een uitgewerkt voorstel volgt in het voorjaar van 2023. Deze ontwikkelingen hebben er mede toe bijgedragen dat een intensievere samenwering is ontstaan in de regio en met de provincie Utrecht op het gebied van breedtecultuur als humuslaag voor cultureel aanbod.

Naast bovengenoemde resultaten:

• Zijn voorbereidingen getroffen om de kap van het museum te isoleren en een nieuwe inrichting voor het 'Verhaal van Woerden' te realiseren in 2023.
• Is een projectaanvraag ingediend bij het Cultuur Innovatiefonds Provincie Utrecht om met een digitaal platform verenigingen en culturele initiatieven nog beter te faciliteren door vraag en aanbod naar ruimte bij elkaar te brengen. In 2023 volgt hierover een besluit van het fonds.

Kunst, cultuur & creatief vermogen dragen bij aan een aantrekkelijke, vitale stad & samenleving

4.1 Theater Het Klooster draagt bij aan regiofunctie Woerden.

4.2 Samenwerking en synergie in het brede culturele veld is nog verder versterkt.

4.3 De bibliotheek nog beter in positie brengen als verbinder tussen voorliggende voorzieningen en kernpartner in het wijkgericht werken, met oog voor de couleur locale van de verschillende locaties.

We staan voor de grote maatschappelijke klimaatopgave, zoals beschreven in de Klimaatwet die in 2019 is vastgesteld. In de Klimaatwet is het nationaal streven vastgelegd om in 2030 49% van de nationale broeikasuitstoot terug te dringen ten opzichte van 1990. Dit is een tussendoel op weg naar 95% reductie in 2050 en een CO2-vrije elektriciteitsvoorziening. Woerden sluit aan bij het tempo van deze landelijke doelen. Voor grootschalige duurzame elektriciteit is de opgave voor de gemeente Woerden 118 tot 138 GWh voor 2030. 

Via de Regeling Reductie Energie Woningen zijn 2702  huurders en 1772 kopers bereikt die kleine energiebesparende maatregelen in huis hebben getroffen. Zo hebben we inwoners kunnen helpen om de energierekening te verlagen. Van 60 huiseigenaren met een kleine beurs en een slecht geïsoleerde woning is isolatie van spouwmuur of vloer uitgevoerd of in voorbereiding. Dit zorgt voor lagere energielasten en is een eerste stap naar een duurzaam te verwarmen woning.

Aan 9 inwoners is een duurzaamheidslening toegekend en 10 inwoners hebben subsidie ontvangen voor een energieadvies aan huis. Het aantal bezoekers aan het Energieloket is verdrievoudigd ten opzichte van 2021. De belangstelling voor het verduurzamen van de woning stijgt, maar onvoldoende om de ambities uit de warmtevisie te realiseren.

De opwek van zon-op-dak (daken groter dan 15 kWp) is toegenomen van 15,4 GWh in 2021 naar 18,1 GWh in 2022. Ondanks deze toename lijkt de doelstelling van 50 GWh aan middelgrote opwek in 2030 buiten bereik.

Vanuit het Rijk is subsidie ontvangen voor kleine besparende maatregelen voor huurders en kopers:

- 4475 inwoners ontvingen maximaal € 70 voor radiatorfolie, LED-lampen, tochtstrips en/of radiatorventilatoren.

- Negen huiseigenaren ontvingen voor een totaal van ruim € 80.000 een duurzaamheidslening en tien huiseigenaren ontvingen subsidie voor een energieadvies op maat.

Voor VvE-bestuurders is een informatiebijeenkomst georganiseerd hoe de organisatie en realisatie van verduurzaming te organiseren. Zes VvE'n hebben gebruikgemaakt van ondersteuning bij plan tot realisatie.

Woerden heeft meegedaan aan een pilot van de provincie om huiseigenaren van slecht geïsoleerde woningen en een kleine beurs volledig te ontzorgen bij spouwmuur- of vloerisolatie. Zestig huiseigenaren hadden zich aangemeld, bij veertig woningen is de isolatie uitgevoerd of in voorbereiding. Om dit mogelijk te maken is gestart met een ecologisch onderzoek ter voorbereiding op een tienjarige ontheffing van de wet natuurbescherming. Voor het isoleren van spouwmuren en daken en het plaatsen van zonnepanelen is dan geen individuele ontheffing nodig. Het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met Cazas en de provincie. 
 
Samen met andere gemeenten in de regio is het convenant duurzame nieuwbouw ondertekend. Daarmee is een stap gezet naar beleidsmatige borging van de ambitie voor energiezuinige nieuwbouw uit de Warmtevisie Woerden. De gemeente sluit zich hiermee aan bij de standaard die veel gemeenten, bouwers en ontwikkelaars in de regio gebruiken. De volgende stap is het bepalen van prestatieniveaus per thema en per gebied. Voor de nieuwbouw in het gebied Poort van Woerden, wordt verkend wat de beste manier is voor verwarmen en koelen, voor zowel het milieu als de uiteindelijke bewoners van de panden die hier worden ontwikkeld.? In het kader van de schuifruimte wordt op bedrijventerreinen een duurzaam energiesysteem ontwikkeld, waarbij efficiëntie niet alleen van belang is vanwege duurzaamheid maar ook om deze terreinen te kunnen gebruiken binnen de krappe capaciteit van het elektriciteitsnet voor aansluiting van panden.? 

Voor grootschalige elektriciteit is een gebiedsvergelijking uitgevoerd tussen de gebieden Reijerscop en Barwoutswaarder.

Kleine windmolens worden vastgelegd in een paraplubestemmingsplan via de huidige wetgeving. Voor kleine zonnevelden worden voorbereidingen getroffen om via de Omgevingswet planologische borging te organiseren.

De opwek van zon-op-dak (daken groter dan 15 kWp) is toegenomen van 15,4 GWH in 2021 naar 18,1 GWh in 2022, een toename van circa 17%.

Voor de pilot Veenboeren in beweging zijn de uitgangspunten uitgewerkt en de mogelijkheden voor locatie, ruimtelijke inpassing en verder uitvoering onderzocht. De pilot betreft een klein zonne-energieproject op veenweidegrond en is een onderzoek naar de combinatie van zonnepanelen en bodemdaling, de effecten daarvan op natuur en biodiversiteit, en de mogelijkheden van zonne-energie als alternatief verdienmodel voor boeren die te maken hebben met bodemdaling.

In de eerste helft van 2022 heeft een 8-weekse training Energieboswachters plaatsgevonden. Hoofddoel van de training is dat lokale natuur- en landschapsorganisaties en energie-initiatieven beter is staat zijn om conceptplannen voor nieuwe zonneparken of windparken te beoordelen op ecologische aspecten en te verbeteren. Vanuit gemeente Woerden hebben twee inwoners deelgenomen aan de training.

In 2022 werd een belangrijke overwinning behaald in het dossier 'Nee tegen gaswinning'. De verlengde opsporingsvergunning Utrecht werd door de rechtbank ongeldig verklaard. Deze uitspraak geldt niet voor het gasveld Papekop, waarvoor een separate vergunning bestaat.

Een toekomstbestendige energiehuishouding voor en door iedereen in Woerden

4.5 Programmaspoor 1 De samenleving: Iedereen staat in zijn/haar kracht en levert een bijdrage aan de energietransitie (maatschappelijke organisaties, ondernemingen, bewoners, woningcorporatie, gemeente).
4.6 Programmaspoor 2 Grote beleidsprojecten
4.7 Programmaspoor 3 Eigen organisatie

Historische gebouwen, plekken en landschappen zijn belangrijke dragers van gebeurtenissen en verhalen. Cultureel erfgoed vertegenwoordigt economische, sociale en cultuurhistorische waarden. Geef de toekomst een verleden. Erfgoed = Identiteit en is van belang bij het maken van de omgevingsvisie, ruimtelijk beleid en ruimtelijke plannen, maar heeft ook invloed op mentaal verbonden voelen bij een plek.

In 2019 is de cultuurhistorische waardenkaart vastgesteld. Nu er zoveel veranderingen op komst zijn in het landelijk gebied is besloten om de verschillende waarden van de polders nader te onderzoeken. De sterk verouderde archeologische verwachtingen- en waardenkaart was ook aan vervanging toe om adequaat te kunnen reageren op plannen en in de aanloop naar de uitvoering van de Omgevingswet. In deze tijd van snelle veranderingen is het koesteren en accentueren van de identiteit belangrijk voor een waardevaste toekomst.

In het jaar van 650 jaar stadsrechten en 350 jaar Oude Hollandse Waterlinie hebben meer mensen kennis kunnen nemen van de rijke historie van Woerden. Het aanbod van activiteiten was enorm dankzij de inzet van organisaties en vrijwilligers.

•    Er zijn polderbeschrijvingen gemaakt en er zijn drie objecten toegevoegd aan de lijst van gemeentelijke monumenten.
•    Er is aandacht besteed aan de herdenking van het rampjaar 1672 via o.a. fiets-/wandelroute, concerten, exposities, schanskorf en een brandoefening bij de Petrustoren.
•    Het poortgebouw bij de begraafplaats Hogewal is ingericht als expositieruimte.
•    650 jaar Stadsrechten is uitgebreid gevierd en de geschiedenis is verteld via o.a. 'Verhalenzuilen' en de Historische Spelen Woerden.
•    Via advisering, vergunningen en subsidies is gewerkt aan behoud van monumentale waarden.
•    Reactief is voorlichting gegeven over het verduurzamen van monumenten.
•    De beleidsregels voor archeologie zijn geactualiseerd op basis van verworven kennis.

Iedereen kan kennisnemen van de cultuurhistorische waarden en deze beleven en/of benutten.

4.8 Bescherming van erfgoed om daarmee het bewustzijn van de (boven)lokale geschiedenis bij bewoners en bezoekers te vergroten en de lokale identiteit te behouden.

Een toekomstbestendige gemeente kent een goede balans tussen wonen, werken en recreëren. Voor het op peil houden van de werkgelegenheid is een sterke lokale economie noodzakelijk. Een sterke lokale economie is van fundamenteel belang voor een veerkrachtige economie en aantrekkelijke leefomgeving. Via deze opgave stimuleren en faciliteren we de lokale economie. Daarbij zorgen we voor een aantrekkelijk aanbod van toeristisch-recreatieve mogelijkheden voor onze inwoners en bezoekers.

Herstructureringsprogramma 2030 en opgave werklocaties in Omgevingsvisie 2030

In 2022 is gewerkt aan de uitvoering van het Herstructureringsprogramma bedrijventerreinen 2030 voor het toekomstbestendig maken van de bedrijventerreinen. Kansen voor de revitalisering van bedrijventerreinen zijn en worden nog verder in beeld gebracht. Doel is om de ruimte op de bestaande bedrijventerreinen goed te benutten. De herstructureringsopgave is voorwaardelijk gekoppeld aan het realiseren van benodigde schuifruimte (9 hectare tot 2030) voor bedrijven. Verder is de ruimtelijke opgave werklocaties tot 2030 in beeld gebracht in de Omgevingsvisie.

Schuifruimte

In samenwerking met belanghebbenden zijn voor de schuifruimtelocaties (Putkop in Harmelen en Burgemeester van Zwietenweg in Woerden) stedenbouwkundige plannen en beeldkwaliteitsplannen opgesteld. De gesprekken inzake de verwerving van de benodigde gronden zijn gestart. 

Herstructurering 

Met de OMU zijn meerdere gesprekken gevoerd in het kader van verwerving van gronden op bedrijventerrein Barwoutswaarder. Voor de herstructurering Barwoutswaarder is een concept startnotitie opgesteld, echter in verband met prioritering is er nog geen vervolg aan gegeven in 2022. In 2023 wordt gekeken naar de synergie tussen herstructurering en de Brug Woerden West.

In 2022 heeft de gemeente in samenwerking met de ondernemers(vereniging) Kamerik en de OMU verder gewerkt aan het herinrichtingsplan als onderdeel van de herstructureringsopgave bedrijventerrein Nijverheidsweg in Kamerik. In Zegveld zijn er gesprekken geweest met individuele ondernemers, met name de grote bedrijven en grondeigenaren, in het kader van herstructureringsopgave bedrijventerrein Nijverheidsbuurt. En met de ondernemers(vereniging) over de (extra) ruimtebehoefte voor met name kleine bedrijven.

U10 opgave werklocaties in het 'Integraal Ruimtelijk Perspectief'

In 2022 is in U10-verband gewerkt aan de uitvoering van de U10-regio werklocaties-opgave tot 2040, te weten: 60 hectare lokaal, 60 hectare binnenstedelijk en 60 hectare regionaal bedrijventerrein.  De U10 heeft haar regionale programma wonen en werken voor de provincie in beeld gebracht. Voor concrete invulling in Woerden en Utrecht-West zijn gesprekken gevoerd met de Utrecht-West gemeenten en het Platform Bedrijvenkring Utrecht-West (PBUW). Gemeente Woerden trekt samen met deze partners op richting de provincie, met als doel: voldoende ruimte voor werklocaties en huisvesting werkgelegenheid.

Arbeidsmarkt

In 2022 heeft de gemeente diverse initiatieven ondersteund en gefaciliteerd voor een betere aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt. Voorbeelden zijn ‘VMBO Regio Woerden on stage’, ‘CIV Smart Technology’, ‘de TechnoHUB’.

Binnenstad 

Mei 2022 is het eindrapport Vitale binnenstad 2030 opgeleverd, na een intensief traject met de partners in de binnenstad, zijnde: BIZ Stadshart Woerden, Koninklijke Horeca Woerden (afdeling Woerden), de Vestingraad en de Vereniging Vastgoed Binnenstad Woerden. Het rapport geeft input voor de gebiedsgerichte uitwerking binnenstad in de Omgevingsvisie tot 2030. 

Transitie Recreatieschappen

2022 heeft in teken gestaan van de voorbereiding van de nieuwe organisatie van de Recreatieschappen. Per 1 januari 2023 is de gewijzigde gemeenschappelijke regeling Recreatieschap Stichtse Groenlanden ingegaan. De uitvoeringsorganisatie Recreatie Midden Nederland (RMN) is per 31 december 2022 opgeheven. De taken (incl. personeel van RMN) zijn overgenomen door Staatsbosbeheer. 

Woerden 650 jaar stadsrechten

Met heel veel maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en vrijwilligers is er een geslaagd en fantastisch feestjaar neergezet. Er waren diverse activiteiten: voor jong en oud, voor iedere Woerdenaar was er de mogelijkheid om aan te haken bij de festiviteiten. De diversiteit aan activiteiten was ook groot: nieuwe sportevenementen als Skateparade, Supevent en Culture Run, culturele events als Historische spelen, openingsfeest en eindfeestweek en ook sociaal-maatschappelijke evenementen zoals ouderenmiddagen. Het  feestjaar heeft bijgedragen aan de sociale cohesie in de stad en wij zijn (nog meer) Wijs op Woerden.  

Citymarketing

Stichting Kaaspakhuis heeft de exploitatie van het kaaspakhuis over gedragen aan Stichting Woerden Marketing. Op deze manier worden de activiteiten op een toekomstbestendige manier geborgd. Ook in regiosamenwerkingen als Groene Hart(-verbinders), Cheese Valley, Utrecht Regio zijn diverse activiteiten ontplooid om Woerden neer te zetten als een aantrekkelijke plek voor recreanten en toeristen en voor zakelijke meetings. Daarbij is gewerkt aan de verdere professionalisering van deze samenwerkingen met onder andere de oprichting van een zelfstandige stichting. 

Economisch Actieplan 2022-2026 

In 2022 is gestart met het opstellen van de vernieuwde economische visie met uitgangspunt brede welvaartsontwikkeling en het Economisch Actieplan actieplan 2022-2026 voor versterking van de economische ontwikkeling samen met Ondernemend Woerden. De thema's Werklocaties, Arbeidsmarkt, Duurzaamheid (Energietransitie) en Verkeer (Infra/bereikbaarheid) zijn gezamenlijk opgepakt met de commissies van Ondernemend Woerden op de 4 thema's.  Het is eind 2022 ter inspraak gelegd door het college om begin (Q1) 2023 ter vaststelling aan de raad te kunnen voorleggen. 

Er is gewerkt aan de doorlopende acties uit voorgaand Economisch Actieplan 2019-2022 op het gebied van werklocaties, arbeidsmarkt, vitale en toekomstbestendige binnenstad, dorps– en wijkcentra en verbeteren dienstverlening aan ondernemers.

Voor de schuifruimtelocaties (Putkop en Burgemeester van Zwietenweg) hebben er keukentafelgesprekken plaatsgevonden met omwonenden en aangrenzende bedrijven. Tevens zijn er meerdere participatiebijeenkomsten geweest waar belanghebbenden input konden leveren op de plannen. 

Transitie Recreatieschappen

De gemeente is intensief betrokken geweest bij de transitie Recreatieschappen als voorzitter van Recreatie Midden Nederland en als deelnemer in de kern- en stuurgroepen. 

Woerden 650 jaar

De gemeente heeft op diverse wijze de organisatie van Woerden650 ondersteund om dit feestjaar tot een succes te maken. Ook heeft de gemeente zelf activiteiten ontplooid om hier aandacht voor te vragen o.a. uitreiking van de Rode Ruiter-speldjes door de raad, communicatie voor het feestjaar in brede zin (o.a. aankleding van de stad, inzet mediakanalen) 

Kwalitatief goede en toekomstbestendige vestigingslocaties voor Woerdense bedrijven
4.9 De bedrijventerreinen worden verbeterd op het vlak van intensiever ruimtegebruik, functionaliteit, aantrekkelijkheid, circulariteit en duurzaamheid.
4.10 Bedrijven krijgen de mogelijkheid om door te stromen naar een vestigingslocatie passend bij hun bedrijvigheid (schuifruimte). Juiste bedrijf op de juiste plek. 

Optimale gemeentelijke dienstverlening op economisch gebied
4.11 Een betere aansluiting van de gemeentelijke dienstverlening op de wensen en behoeften van het bedrijfsleven.

Een vitale en goed functionerende lokale arbeidsmarkt
4.12 Het verbeteren van de aansluiting tussen vraag en aanbod op de lokale en regionale arbeidsmarkt, met specifieke aandacht voor de kraptesectoren techniek, bouw en zorg.

Vitale en toekomstbestendige binnenstad, dorps– en wijkcentra
4.13 Het op peil houden van het voorzieningenniveau en het borgen van de ontmoetingsfunctie van de binnenstad voor lokale en regionale bezoekers.

Woerden staat bekend als aantrekkelijke stad om te recreëren, maar ook om te wonen en te werken.  “Woerden, hoofdstad van het Groene Hart”
4.14 Een aantrekkelijke stad voor inwoners en toeristen met een passend voorzieningenaanbod.

Aantrekkelijke groene vrijetijdsbesteding
4.15 Toeristisch-recreatieve voorzieningen en evenementen dragen bij aan economie, leefklimaat, identiteit gezondheid en de inclusieve samenleving in onze gemeente.

Woerden 650 jaar stadsrechten in 2022
4.16 Gemeentebrede bekend- en betrokkenheid t.a.v. de jubileumviering.