Het jaar 2022 heeft zich gekenmerkt doordat we van de ene crisis - de coronacrisis - nagenoeg gelijk over zijn gegaan in de volgende crisis als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Dit heeft uiteraard ook veel gevolgen gehad voor ons als gemeente, en niet alleen financieel. Er is op allerlei gebieden hard gewerkt om te zorgen dat deze groep Oekraïners gehuisvest kon worden. Ook de gevolgen voor de energieprijzen die met deze oorlog samenhangen zijn voor iedereen voelbaar en uiteraard ook voor ons als gemeente. Onze eigen energierekening is flink gestegen, en er is gezorgd voor ondersteuning van inwoners en maatschappelijke organisaties die in de problemen kwamen.
De toenemende krapte op de arbeidsmarkt heeft ook de ambtelijke capaciteit in 2022 verder onder druk gezet. Enerzijds door de arbeidsmarkt en de vele vacatures, anderzijds doordat de vele extra taken en de openstaande vacatures juist weer leiden tot een bovengemiddeld ziekteverzuim. De grote ambities die we hadden zijn mede hierdoor dan ook niet altijd tot uitvoering gekomen. Met het niet realiseren van die ambities is ook het geld dat ervoor begroot was niet allemaal uitgegeven.
Al met al levert dat voor 2022 onder aan de streep een ruim positief resultaat. De jaarrekening sluit met een positief saldo van € 5,7 miljoen. Bij de najaarsnota 2022 was een tekort voorzien van € 0,6 miljoen. De belangrijkste positieve impact op het resultaat komt door een veel hogere Algemene Uitkering dan waar rekening mee was gehouden in de begroting (€ 4,9 miljoen hoger). Deels ter compensatie van de gestegen kosten, maar ook een deel 'autonome ontwikkeling'. Enerzijds is dit positief dat deze middelen beschikbaar zijn gekomen. Anderzijds blijft het door de zogeheten accres-systematiek lastig om goede prognoses te maken, omdat de rijksbijdrage gedurende het jaar vaak nog grote schommelingen doormaakt. Daarnaast speelt dat deze hogere uitkering voor een groot deel incidenteel van aard is en dus geen structurele ruimte geeft voor financiele uitdagingen.
Een aantal specifieke posten die het positieve verschil verklaren:
- vergoedingen voor aanleg van glasvezelnetwerken en andere kabels/leidingen (€ 1,0 miljoen);
- uitgestelde kosten voor baggeren (€ 0,4 miljoen);
- compensatie vanuit het Rijk voor opvang van Oekraïners die hoger is dan de gemaakte kosten (€ 0,7 miljoen)
- lagere kosten WMO (€ 0,8 miljoen)
- stelpost hervormingsagenda die niet benodigd is (€ 0,7 miljoen)
- diverse overige stelposten die niet benodigd bleken (€ 0,6 miljoen);
- lagere rentelasten (€ 0,3 miljoen).
Daarnaast zijn er negatieve verschillen. Dit betreft met name:
- lagere huuropbrengsten i.v.m. corona (€ 0,4 miljoen);
- minder uren die op projecten verantwoord kunnen worden en daarom als exploitatielast verantwoord moeten worden (€ 0,8 miljoen);
- lagere dekking voor overhead doordat minder uren op projecten zijn geschreven (€ 0,6 miljoen);
- hogere kosten jeugdzorg (€ 0,8 miljoen);
- Hogere kosten energietoeslagen (compensatie via Alg. Uitkering) (€ 0,6 miljoen)
- kosten voor haalbaarheidsverzoeken zijn hoger dan de opbrengsten (€ 0,4 miljoen).
- aanpassingen in de pensioenvoorziening door hogere rekenrente en harmonisatie van de voorzieningensystematiek (€ 0,4 mln).
Het voorstel is om van dit positieve resultaat een bedrag van € 1.300.000 over te hevelen naar 2023 om alsnog activiteiten te kunnen uitvoeren die in 2022 gepland waren maar niet zijn uitgevoerd. Het restant stellen we voor om te storten in de algemene reserve om de schuldpositie van de gemeente hiermee niet verder te belasten.
Voor gedetailleerde verklaringen van diverse kostenposten wordt verwezen naar de teksten van de programma's en de paragrafen.
Schuldquote
De netto schuldquote komt over 2022 uit op 107%. Dit is fors lager dan de 159% die geprognosticeerd was in de begroting 2022. De netto schuld is lager uitgekomen dan begroot, terwijl de baten juist hoger uit zijn gekomen dan begroot.
De lagere schuld wordt voornamelijk verklaard door:
- Het doorschuiven van een investeringen naar latere jaren, waardoor er sprake is van een 'boeggolf' (ongeveer € 25 miljoen verschil tussen begroting en realisatie = 14% schuldquote)
- Hogere toevoegingen aan de algemene reserve en de bestemmingsreserves, vanuit positieve jaarrekeningresultaten 2021 en 2022 (ongeveer € 18 miljoen verschil tussen begroting en realisatie = 10% schuldquote)
- Lagere boekwaarde van de grondexploitaties doordat uitgaven later vallen danwel inkomsten eerder zijn gerealiseerd. (ongeveer € 20 miljoen verschil tussen begroting en realisatie = 11% schuldquote)
De baten zijn in 2022 ongeveer € 21 miljoen hoger dan begroot (ongeveer 14% schuldquote). Deze hogere baten worden met name verklaard door een hogere Algemene Uitkering, mede voor de uitkering van de Energietoeslag (€ 1,5 miljoen). Daarnaast hebben wij vergoedingen ontvangen ter dekking van de kosten voor opvang van Oekraïners (€ 4,5 miljoen). Ook ontvangen wij als gemeente veel specifieke uitkeringen waar lasten tegenover staan. Omdat veel van deze subsidies niet vooraf bekend zijn, en dus ook niet in de begroting opgenomen worden, leidt dit dus ook tot hogere baten in de jaarrekening.
Gezien het incidentele karakter van een groot deel van de extra baten heeft dit geen structureel effect op een lagere schuldquote. Ook door het toekomstige investeringsprogramma, waaronder de genoemde 'boeggolf' is de verwachting dat de schuldquote de komende jaren wel weer verder zal oplopen. De lage feitelijke schuldquote in deze jaarrekening is dan ook nog geen reden om de aandacht voor de schuld van de gemeente te verminderen.
Overige financiële kengetallen
De solvabiliteit is verbeterd. Deze komt uit op 23% en zit hiermee boven de minimale grenswaarde van 20%, dit is dus een positieve ontwikkeling. De overige financiële kengetallen bevinden zich op of rond een niveau dat door de provincie als 'neutraal' wordt gekwalificeerd. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt aan de hand van deze indicatoren verdere duiding gegeven aan de financiële vermogenspositie van de gemeente Woerden.
Programmadoelen
In dit jaarverslag rapporteren wij per programma de afwijkingen: de programmadoelen die volgens planning zijn gerealiseerd (kleur groen), doelen die gedeeltelijk zijn gerealiseerd (kleur oranje) en doelen die niet zijn gerealiseerd (kleur rood). De doelen die oranje of rood scoren zijn van een toelichting voorzien.