Programma 3. Sociaal domein

Prioriteit MAG: versterking voorliggend veld, inkoop en casemanagement.

Door invoering van casemanagement zorgen we voor een betere begeleiding naar ondersteuning, zorg, werk, inkomen en snellere hulp bij problematische schulden. Met ingang van 2022 werken we intensiever samen met zorgaanbieders en zijn er contractafspraken gemaakt over de op- en afschaling van zorg, over inclusiviteit en over de samenwerking met informele organisaties. Tevens richten we ons op het neerzetten van een verbeterd voorliggend aanbod. Subsidieafspraken zijn herijkt en partijen worden gesubsidieerd voor de inhoudelijke bijdragen die geleverd worden aan realisatie van onze maatschappelijke opgaven. Beleidsprioriteiten die onder deze opgave vallen zijn: inkoop Jeugd en Wmo, versterking voorliggend veld en casemanagement.

• Het casemanagement binnen WoerdenWijzer is op de volgende onderwerpen doorontwikkeld: monitoring ingezette zorg, vast aanspreekpunt voor inwoners en korte lijnen met zorgaanbieders en zorginkoop.
• Er zijn nieuwe afspraken gemaakt met het samenwerkingsverband passend onderwijs voor jeugdhulp in voortgezet onderwijs.
• Er is een verbeterde samenwerking gerealiseerd tussen het onderwijs, huisartsen en het veiligheidsdomein, onder andere via het project Bescherming in Beweging.
• De samenwerking met de huisartsen is verder versterkt, onder andere door het uitbreiden van het project POH-jGGZ.
• Subsidieafspraken zijn met ingang van 1 januari 2022 herijkt en de resultaten worden gemonitord. 
• De Kansrijke Start lokale coalitie Woerden en Oudewater is gestart en bestaat uit partners vanuit het geboortezorgdomein Woerden/Oudewater zoals verloskundigenpraktijken, Antonius Ziekenhuis, GGD-jgz, kraamzorgbureau en de huisarts. Daarnaast zijn partners uit het sociaal domein en maatschappelijke partners vertegenwoordigd.
• We hebben uitvoering gegeven aan het Preventieakkoord Woerden waarbij interventies zijn gedaan op o.a. het bevorderen van een gezonde leefstijl. 
• Voor verbetering van (de toeleiding naar) mantelzorgondersteuning zijn drie projecten gestart. 

Doorontwikkeling casemanagement
Er is een start gemaakt met de doorontwikkeling van casemanagement. De ingezette zorg kunnen we beter monitoren en we werken nauw samen met zorgaanbieders en Inkoop & Monitoring Utrecht West. In 2023 worden de interne werkprocessen rondom ondersteuningsplannen en ingezette zorg verder geoptimaliseerd door inzet van collegiale toetsing.

Inkoop maatwerk Jeugd en Wmo
Met ingang van 1 januari 2022 zijn met 166 aanbieders contracten gesloten. Ter vergelijking: in 2021 waren er 219 aanbieders gecontracteerd. De raad is over de uitkomst van het regionaal inkoopproces Jeugd en Wmo geïnformeerd (D/22/049592). Op basis van de omschreven ambitie en uitgangspunten zijn afspraken gemaakt over de monitoring van de ontwikkelingen en de verantwoording door aanbieders. In samenwerking met de regio wordt gestuurd op deze afspraken.

Door Inkoop & Monitoring Utrecht West zijn de contracten gemonitord. Door de inflatie en de stijgende energieprijzen is de indexatie groter geweest dan in voorgaande jaren. 

Inkomenstoets huishoudelijke hulp 
We hebben voorbereidingen getroffen om met ingang van 1 januari 2023 bij de maatwerkvoorziening huishoudelijke hulp bij de beoordeling van de eigen kracht en eigen mogelijkheden tevens de eigen financiële mogelijkheden (zelfredzaamheid) te laten meewegen. Hierdoor hebben we een kortere wachtlijst en komt de hulp terecht bij inwoners die het echt nodig hebben én niet de financiële mogelijkheden hebben om het zelf te betalen. Vanwege landelijke ontwikkelingen is dit echter weer stopgezet.
 
Regionale agenda jeugd en pamflet ondertekend
We hebben een goede start gemaakt met de uitvoering van de regionale agenda jeugd 2022-2025 voor Utrecht West, die in 2021 is vastgesteld door de gemeenteraad. Deze agenda geeft duidelijkheid over hoe de gemeenten in Utrecht West in regioverband samenwerken om de beschikbaarheid en continuïteit van jeugdhulp te borgen en hoe zij de hulp aan jeugdigen willen transformeren.

Bescherming in beweging
Voor 2022 was Utrecht West een van de zes landelijke proeftuinen voor het nieuwe landelijke toekomstscenario van kind- en gezinsbescherming. Deze proeftuin, onder de titel 'Bescherming in beweging', is een samenwerking van de vijf gemeenten in Utrecht-West, Samen Veilig Midden-Nederland (zowel Veilig Thuis als de Gecertificeerde Instelling), de Raad voor de Kinderbescherming en de William Schrikker Stichting Jeugdbescherming & Jeugdreclassering (WSS). Dit zijn instanties die samen de jeugdbeschermingsketen vormen, die handelen als er (ernstige) zorgen zijn om de veiligheid van een kind. Sinds 2020 is deze beweging actief, waardoor kwetsbare gezinnen eerder dan voorheen in contact komen met WoerdenWijzer. Doelen zijn onder andere het inkorten van de beschermingsketen. Dit betekent dat een kind eerder hulpverlening ontvangt en dat een gezin te maken heeft met minder verschillende beroepskrachten.

YEPH (hoogspecialistische jeugdhulp)
In samenwerking met andere Utrechtse regio’s zijn twee ambities vastgesteld voor driemilieusvoorzieningen (hoogspecialistische verblijfsvoorzieningen voor jeugdigen):
•    De gemiddelde groepsgrootte op een voorziening wordt verkleind van gemiddeld 8,6 naar 5 jeugdigen per groep. 
•    Voor 2027 streven we ernaar om 20% minder kinderen in een driemilieusvoorziening op te vangen. 

Om deze ambities te realiseren, hebben alle Utrechtse colleges in 2022 besloten tot een financiële investering en verhoging van het basisbudget. 

Gezondheidspreventie
We hebben extra aandacht gegeven aan mentale gezondheid van jeugdigen middels de impulsgelden. Ook is Woerden Wijzer gestart met de interventie ‘Creatief Leven’, gericht op mensen die kampen met eenzaamheid. Ten slotte heeft de gemeente Woerden gevolg gegeven aan het in 2022 ondertekende ‘Integraal Zorgakkoord’ door te investeren in de samenwerking met huisartsen, St. Antonius ziekenhuis en andere zorgpartijen om tot een gezamenlijke integrale preventieagenda te komen.

Mantelzorgondersteuning
In 2022 zijn voor verbetering van mantelzorgondersteuning 3 projecten gestart:

• Aan Hart voor Woerden is een eenmalige subsidie toegekend voor het vergroten van bekendheid met de mogelijkheden vanuit de vrijwilligersorganisaties om mantelzorgers te ondersteunen. 
• Intern zijn we gestart met een project Mantelzorgverklaringen en mantelzorgwoningen. 
• Vanuit VWS is een project gestart om mantelzorg aan inwoners met Molukse en Indische achtergrond te verbeteren. Woerden is een van de drie pilotgemeenten. Dit is een samenwerking tussen MantelzorgNL (projectleiding), Sinar Maluku, Pelita en gemeente Woerden. 

Herijking subsidieafspraken
Vanaf 1 januari 2022 zijn onze subsidieafspraken anders ingericht op basis van de subsidieregeling Algemene Voorzieningen Sociaal Domein. De inspanningen van onze maatschappelijke partners komen voort uit onze MAG en bijbehorende samenwerkingsafspraken zijn opgenomen in de subsidiebeschikkingen. De resultaten worden gemonitord en waar nodig wordt ingespeeld op (lokale) veranderingen. Daarnaast werken de maatschappelijke partners op verschillende thema's samen (Mantelzorg; Jeugd en Gezin; Geld-op-orde, Jeugd en Ouderen/eenzaamheid).

Versterking voorliggend veld 
Samen met onze maatschappelijke partners werken we vanuit de MAG aan het versterken van het voorliggend veld. De afgelopen jaren zien we als algemene ontwikkeling dat de druk op de zorg en zorgbudgetten toeneemt. Dit komt onder andere door een toename in (complexiteit van) zorgvragen als gevolg van vergrijzing en inwoners die langer thuis wonen. De raad heeft op deze toenemende druk geanticipeerd door structureel € 400.000 toe te voegen aan algemene voorzieningen jeugd en Wmo. Deze financiële impuls doet recht aan de grote maatschappelijke meerwaarde die deze organisaties al jaren bieden voor onze gemeente. De maatschappelijke partners werken op thema's samen, deze samenwerkingen hebben o.a. geresulteerd in diverse mantelzorgprojecten, een breed inwonersloket, een verstevigde samenwerking tussen formele en informele (jeugd)ondersteuning en een divers programma tijdens de week van de eenzaamheid.

3.1 Inwoners ontvangen ondersteuning snel, laagdrempelig en op het juiste moment waarmee wordt voorkomen dat een kleine vraag een groot probleem wordt.

3.2 Inwoners stellen hun hulp- en ondersteuningsvragen dichtbij in eigen wijk of dorp en hebben 1 aanspreekpunt als ondersteuning nodig is.

3.3 Gesubsidieerde organisaties werken vraaggericht en ondersteunen onze inwoners zo veel mogelijk in hun eigen leefomgeving zonder de regie over te nemen. Gesubsidieerde organisaties en maatwerkorganisaties benutten elkaar en werken samen (gesubsidieerde organisaties onderling of gesubsidieerde organisatie en maatwerkorganisatie). Zij leveren een bijdrage aan de realisatie van onze maatschappelijke opgaven.

Prioriteit MAG: sociaal werken in de wijk.

We stimuleren ontmoeting, verbinding en samendoen tussen inwoners, vrijwilligers en professionals in de wijk of het dorp. Ook willen we beter aansluiten op de leefwereld van onze inwoners. Daarom zetten we buurtverbinders in en realiseren we laagdrempelige ‘Huizen van …’ in verschillende wijken en dorpen. Het lokale netwerk wordt verstevigd, onder andere door de inzet van buurtverbinders.

• De gemeente Woerden biedt inwoners zes ontmoetingslocaties, verspreid over Woerden, Harmelen, Zegveld en Kamerik, waar inloopspreekuren en brede loketfuncties geboden worden.
• De Buurtverbinders ondersteunen inwoners bij het opzetten van inwonersinitiatieven. Vrijwillige besturen van de ontmoetingslocaties worden door de buurtverbinders ondersteund in de dagelijkse bedrijfsvoering.

Sociaal werken in de wijk
De gemeente Woerden biedt inwoners zes ontmoetingslocaties. Onze inwoners kunnen elkaar ontmoeten in: Het Dorpshuis (Harmelen), Wijkcentrum Molenvliet (Woerden – Molenvliet), De Plint (Woerden – Schilderskwartier), Meulmansweg (Woerden – Centrum), De Cope (Kamerik) en De Zegge (Zegveld). Binnen deze ontmoetingslocaties worden inloopspreekuren door Woerden Wijzer en brede loketfuncties geboden (Dorpshuis Harmelen, Wijkcentrum Molenvliet en De Plint). Inwoners kunnen bij dit brede loket terecht met woonvragen, vragen over (woning-)verduurzaming, financiën/administratie en (informele) ondersteuning.

De vrijwillige besturen van o.a. de ‘Huizen en Huiskamers van…’ en andere vrijwilligersgroepen worden door de buurtverbinders ondersteund bij het vinden, ontwikkelen en bieden van een passend activiteitenaanbod, afgestemd op de lokale bewoners in eerdergenoemde ontmoetingslocaties. Daarnaast ondersteunen de buurtverbinders inwoners bij het opzetten van inwonersinitiatieven die de onderlinge samenhang vergroten. Dit doen zij met name in de wijken Molenvliet, Schilderskwartier, Centrum en het dorp Harmelen. 

3.4 Inwoners hebben een breed en sterk netwerk in hun eigen wijk of dorp.

3.5 Alle inwoners kunnen actief zijn in hun eigen wijk of dorp door deel te nemen aan activiteiten, deze mede te organiseren of vrijwilligerswerk te doen.

3.6 In de wijk of het dorp weten alle partijen elkaar te vinden. Ze werken samen en maken gebruik van elkaars netwerk en mogelijkheden. Ze sluiten hun aanbod aan op de behoefte die leeft in de wijk of het dorp.

We streven ernaar dat zo veel mogelijk inwoners mee kunnen doen in de Woerdense samenleving. We streven naar een integrale werkwijze waarbij inwoners zo goed mogelijk worden ondersteund zonder last te hebben van verschillen tussen wettelijke regimes. Voor inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt wordt het project Ferm Wijzer geïmplementeerd.

• Bij Ferm Werk zijn ruim 180 inwoners met een grote afstand tot de arbeidsmarkt gesproken. Van hen zijn er 100 doorverwezen naar WoerdenWijzer.
• WoerdenWijzer heeft bij de door Ferm Werk doorverwezen inwoners de hulpvraag boven tafel gekregen. De invulling van de hulpvraag geschiedde door inwoners door te verwijzen naar Wmo-voorzieningen, sociale activering, schuldhulpverlening of vrijwilligerswerk.
• Ferm Werk heeft verdere invulling gegeven aan de bestuursopdrachten.

Doorverwijzingen WoerdenWijzer
Er is een werkwijze opgesteld, de werkwijze is geactualiseerd en onderdeel geworden van de reguliere werkwijze. Een deel van het bestand C/D met een grote afstand tot de arbeidsmarkt is door Ferm Werk doorverwezen naar WoerdenWijzer. Bij WoerdenWijzer komen inwoners in een traject op weg naar zorg of sociale activering, een zorgactiviteit, een sociale activiteit, dagbesteding, arbeidsmatige dagbesteding of vrijwilligerswerk.

Bestuursopdrachten Ferm Werk
De huidige verdeelsleutels zijn onderzocht en heeft geleid tot een minder complexe verdeling, waarbij de verdeling sterk te relateren is aan de diensten die Ferm Werk levert. Deze wijziging treedt in werking na instemming van de gemeenteraden van de aanpassing van de gemeenschappelijke regeling in 2023.

De gewijzigde begroting 2022 is in januari 2022 voorgelegd aan de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten en in april 2022 door het Algemeen Bestuur van Ferm Werk vastgesteld. Met de gewijzigde begroting is er beter inzicht in de kosten van de uitvoering; hiermee is de basis gelegd voor verdere transparantie in de dienstverlening.  

3.7 Woerdenaren met een geringe kans op betaald werk doen mee naar vermogen aan de maatschappij door middel van sociale en/of maatschappelijke participatie.

3.8 Inwoners met financiële problematiek kunnen meer sociaal, maatschappelijk en economisch participeren in de maatschappij.

Goed wonen is een van de voorwaarden voor een goed en volwaardig leven. Het rijksbeleid is er op gericht dat steeds meer mensen langer thuis blijven wonen of vanuit een beschermde woonvorm weer zelfstandig gaan wonen. De begeleiding van mensen wordt steeds meer ambulant (thuis of in de directe omgeving). De komende jaren wordt gewerkt naar een doordecentralisatie van de taken rondom beschermd wonen en maatschappelijke opvang, waarbij gemeenten voor steeds meer taken zelf verantwoordelijk worden.

• Inwoners uit Woerden kunnen bij WoerdenWijzer terecht met ondersteuningsvragen op het gebied van beschermd wonen. De toegang tot beschermd wonen is daarmee lokaal en laagdrempelig.
• Inwoners uit Woerden kunnen gebruikmaken van Kamers met Aandacht. Hierbij worden kwetsbare jongeren op weg geholpen naar zelfstandigheid doordat zij bij particulieren in huis kunnen wonen en daarbij extra professionele ondersteuning krijgen. 

Beschermd Wonen
Het Rijk heeft aangekondigd per 2024 het woonplaatsbeginsel in te voeren voor beschermd wonen. Het doel van de doordecentralisatie is om inwoners zo lokaal en zo thuis mogelijk te kunnen ondersteunen. Hiermee verschuift de verantwoordelijkheid over cliënten die instromen in beschermd wonen van de gemeente Utrecht naar de gemeente Woerden. Vanwege deze verandering heeft de U16 afspraken gemaakt in een Regioplan over de inhoudelijke en financiële samenwerking rond beschermd wonen. De uitvoering hiervan is uitgewerkt in een samenwerkingsovereenkomst en een uitvoeringsprogramma. Onderdeel hiervan is dat de toegang tot beschermd wonen per 2023 lokaal wordt belegd. In 2022 zijn de werkinstructies en procesplaten opgesteld en geïmplementeerd. Er zijn processen en werkinstructies opgesteld voor het beleggen van de toegang tot beschermd wonen bij WoerdenWijzer. Daarnaast is gewerkt aan het opzetten van alternatieve woonzorgconcepten. Het is nu ook mogelijk voor inwoners uit Woerden om gebruik te maken van Kamers met Aandacht. Hierbij worden kwetsbare jongeren op weg geholpen naar zelfstandigheid doordat zij bij particulieren in huis kunnen wonen en daarbij extra professionele ondersteuning krijgen. 

3.9 Personen die dakloos en/of kwetsbaar zijn, als gevolg van psychische problematiek en/of een licht verstandelijke beperking, hebben een eigen woonplek of een passend alternatief.

3.10 De ondersteuning en behandeling voor inwoners met psychische problematiek is laagdrempelig en dichtbij.

We willen dat nieuwe inwoners van Woerden zich welkom voelen, zo snel mogelijk ingeburgerd zijn en meedoen aan de Woerdense samenleving. Hier werken we aan met onze maatschappelijke partners.

• De implementatie van de nieuwe Wet inburgering is uitgevoerd; inburgeringsplichtige nieuwkomers worden begeleid bij hun inburgering. 
• De samenwerking tussen WoerdenWijzer, Vluchtelingensteunpunt Groene Hart en Ferm Werk is versterkt waardoor de statushouders bij meerdere partijen in beeld zijn gekomen en meer maatwerk is geboden.
• We hebben uitvoering gegeven aan het inlopen en versnellen van de taakstelling huisvesting statushouders. 

Nieuwe Wet inburgering
In 2022 in de nieuwe Wet inburgering van kracht geworden. Personen die onder de nieuwe Wet inburgering vallen zijn verplicht een inburgeringstraject te doorlopen. Het is een lerend stelsel waarvoor veel inzet van verschillende partners is gevraagd. Ferm Werk verzorgt een deel van het inburgeringstraject. De uitvoering van de nieuwe Wet inburgering verliep, mede door externe factoren, vooral de eerste helft van het jaar niet altijd even makkelijk. De achterstand in het afnemen van intakes en het maken van een persoonlijk plan inburgering en participatie (PIP) die hierdoor was ontstaan, is de tweede helft van het jaar weer ingelopen.

De samenwerking tussen de verschillende ketenpartners is verbeterd. Tijdens het inburgeringstraject zijn er meerdere momenten waarbij de statushouder, Ferm Werk en Vluchtelingensteunpunt Het Groene Hart aanwezig zijn. Daarnaast heeft met WoerdenWijzer, Ferm Werk en Vluchtelingensteunpunt Het Groene Hart gezamenlijk casuïstiekoverleg plaatsgevonden. 

De Onderwijsroute was in 2022 nog niet beschikbaar. Door de samenwerking in U16-verband hebben we een alternatief (tussenoplossing) kunnen bieden voor de onderwijsroute. De verwachting is dat in 2023 zowel een hbo/wo-route als een mbo-route aangeboden kan worden aan de inburgeraars. De overige twee inburgeringsroutes (B1-route en de Zelfredzaamheidsroute) zijn volgens plan in 2022 aangeboden.   

Taakstelling huisvesting statushouders
Het Rijk bepaalt elk half jaar aan hoeveel vergunninghouders de gemeente een plaats om te wonen moet geven. We hebben de achterstand in de taakstelling 2021 ingelopen en de verhoogde taakstelling 2022 versneld uitgevoerd zonder hiervoor extra woningen in te zetten. De verwachting is dat, gezien de verwachte verdubbeling van de taakstelling 2023, er meer inspanning verricht moet worden om aan de taakstelling te kunnen voldoen. Hierbij moet rekening gehouden worden met het aantal beschikbare woningen, maar ook de benodigde ambtelijke en maatschappelijke inzet op statushouders.

3.11 Inburgeraars kunnen beter meedoen in de samenleving, liefst via betaald werk.