Paragraaf 7 Kapitaalgoederen

De gemeente heeft de openbare ruimte in beheer. In die ruimte vindt een groot aantal activiteiten plaats, zoals wonen, werken en recreëren. Voor die activiteiten bestaat de openbare ruimte uit een aantal kapitaalgoederen op gebied van infrastructuur (wegen, water, riolering, kunstwerken), voorzieningen (groen, verlichting, sportfaciliteiten) en gebouwen. Al deze kapitaalgoederen dienen onderhouden te worden. Gezien de duurzaamheid van de kapitaalgoederen is dat een taak die continu budgettaire middelen vergt. Doel van deze paragraaf is om daar inzicht in te geven en het kader te schetsen voor zes hoofdonderwerpen: integraal beleid openbare ruimte (o.a. wegen, groen, kunstwerken en meubilair), riolering, baggeren, sportvelden, begraafplaatsen en gebouwen.

Beheerplannen
Voor de meerjarige onderhoudsramingen van enige omvang wordt in Woerden gewerkt met beheerplannen waarin, gekoppeld aan de keuze voor een bepaald onderhoudsniveau, een meerjarenraming gemaakt van de kosten. Daarbij worden die kosten van onderhoud gesplitst naar:

- klein onderhoud (dekking kosten via exploitatie)
- groot onderhoud (dekking kosten via exploitatie of via investering)
- vervangingen/renovaties (dekking kosten via kapitaalkrediet)

Deze beheerplannen omvatten in principe een periode van 5 tot 10 jaar.

Het Woerdense Model
Om inzicht te krijgen in de (belangrijkste) werkzaamheden, heeft de gemeenteraad eind 2015 besloten te gaan werken met het Woerdens Model. Dit model helpt projecten in de openbare ruimte in volgorde van belangrijkheid te plaatsen en in te plannen (voor zover de financiën dit toelaten). Hierdoor is het duidelijk welke werkzaamheden we waar en wanneer gaan uitvoeren en welke (nog) niet.

Prioriteit bepalen
Basis van het Woerdens Model zijn vijf criteria waar per project een score voor gegeven wordt. Aan de hand van een voorbeeld – een weg – lichten we deze criteria toe:

• Functieverlies: als de weg zoveel verzakt is en scheuren bevat dat de veiligheid van weggebruikers in gevaar komt, dan spreek je van ernstig functieverlies.
• Kapitaalvernietiging: het aanleggen van een weg kost veel geld. Door periodiek groot onderhoud aan een weg voorkom je dat de weg zo slecht wordt dat alleen complete vervanging nog maar mogelijk is. Onderhoud voorkomt dus kapitaalvernietiging.
• Synergie: rioolrenovatie biedt ook kansen om de weg en omringend groen aan te pakken. Dit gezamenlijk oppakken van meerdere projecten is efficiënter in kosten en tijd (=synergie).
• Wensen bewoners, bestuur en andere overheden (provincie, waterschap of Rijkswaterstaat).
• Beleidskeuze/omvorming: het opknappen van de weg draagt bij aan het behalen van de beleidsdoelen (vastgesteld door de raad).

 

Er zijn in totaal maximaal 30 punten te behalen per project. Projecten met 21 tot 30 punten hebben een zeer hoge prioriteit.

 

 

Integraal beheer openbare ruimte
Na een periode van forse bezuinigingen op de beschikbare middelen voor het onderhoud van de fysieke openbare ruimte bleek in 2015 uit onderzoek dat sprake was van steeds verder oplopend achterstallig onderhoud. Ook bleek de planning en control niet op orde. In 2016 is gestart met een inhaalslag. De raad heeft met ingang van 2016 extra geld ter beschikking gesteld voor het structureel verhogen van het onderhoudsbudget met € 1 miljoen ten opzichte van de begroting 2015, het eenmalig wegwerken van het achterstallig onderhoud met € 13 miljoen over de jaren 2016-2019 en het op orde brengen van de organisatie binnen die jaren voor € 1 miljoen. Resultaat hiervan is dat er inmiddels gewerkt wordt met een gevel tot gevel bestek en grote reconstructies zoals De Kanis en de Slotenbuurt in Zegveld in uitvoering zijn. Tevens wordt sinds 2019 gewerkt met een Handboek Inrichting Openbare Ruimte om duidelijkheid te bieden bij de aanleg en herinrichting van de openbare ruimte.

Om verder in control te komen van de openbare ruimte heeft in 2018 de taskforce IBOR plaatsgevonden. De taskforce had als doel om de raad strategische keuzes te laten maken op het beheer van de openbare ruimte. Voor deze taskforce is inzichtelijk gemaakt welk areaal de gemeente beheert, op welke kwaliteiten het areaal kan worden onderhouden en wat hiervoor de benodigde budgetten zijn. Naar aanleiding van deze exercitie zijn structureel kapitaalkredieten beschikbaar gesteld voor groot onderhoud en vervangingen/ renovaties. Met het structureel beschikbaar stellen van onderhoudsbudget en kapitaalkrediet kan de ingezette kwaliteitsimpuls uit 2016 duurzaam in stand worden gehouden.

Kwaliteitsniveaus
De kwaliteitsniveaus zijn in financiële zin vertaald in de begroting (zie ook programma 2). De hierna volgende tabel geeft weer wat de budgetten zijn voor onderhoud (interne uren en derden), overig (kapitaallasten, belastingen etc.) en welke beschikbaar zijn voor vervanging en reconstructie. De vervangings- en reconstructie-maatregelen worden daarbij gedeeltelijk via investeringen gefinancierd. Daarnaast zijn investeringen opgenomen die worden afgeschreven. In de tweede kolom staan de investeringen 2020. Op grond van het in deze bijlage opgenomen overzicht autoriseert uw raad de kredieten.

		Onderhoud 2020	Kapitaallasten 2020	Vervanging/ reconstructie	Totaal 2020
BEGROTING 2020
A) IBOR	1-Verhardingen	1.422.600	2.815.300	6.200.000	10.437.900
	1-Straatreiniging	588.800	0	0	588.800
	1-Gladheidbestrijding	311.200	7.300	0	318.500
	2-Groenvoorziening	3.015.000	90.700	900.000	4.005.700
	2-Onkruidbestrijding	479.700	0	0	479.700
	2-Speelvoorzieningen	196.700	259.300	198.000	654.000
	3-Straatmeubilair	193.400	0	0	193.400
	3-Verlichting	673.550	278.400	210.000	1.125.950
	4-Beschoeiingen	154.500	588.200	624.000	1.366.700
	5-Civiele kunstwerken	757.100	524.100	660.000	1.941.200
Subtotaal	€	7.792.550	4.563.300	8.792.000	21.111.850
B)	Riolering	3.095.000	1.775.000	3.512.500	8.382.500
C)	Baggeren	474.400	400	0	474.800
D)	Sportvelden	-124.300	783.000	350.000	1.008.700
E)	Begraafplaatsen	-207.300	112.900	0	-94.400
Totaal	€	11.030.350	7.234.600	12.654.500	30.883.450

 

 

Areaal	Hoeveelheid		Areaal	Hoeveelheid
Wegen (l)	283 km		Hagen	30.400 m2
Verkeersborden	9.081 stuks		Gras	2.434.000 m2
Civiele kunstwerken	328 stuks		Water	1.958.000 m2
Lichtpunten/-masten	11.200 stuks		Beplanting	618.000 m2
Speeltoestellen	914 stuks		Wegen (opp)	2.757.000 m2
Dragers/palen	5.920 stuks

 

De belangrijkste aandachtspunten:

Ad a: IBOR

1. Verharding (wegen), straatreiniging (inspectie om het jaar)
Voor het wegenonderhoud wordt op basis van de inspectie uit zomer 2018 en het wegenbeheerplan (2017-2021) het benodigde onderhoud bepaald. Hierin zijn de doelstellingen vanuit het IBOR vertaald in concrete maatregelen. Gedurende de looptijd van het beheerplan wordt de aanwezige achterstand op het onderhoud van de verhardingen weggewerkt en wordt proactief ingezet op het voorkomen van achterstallig onderhoud in de toekomst. Van het areaal wordt 60% beheerd op kwaliteitsniveau B en 40% op kwaliteitsniveau C. Bijzondere locaties als bijvoorbeeld de winkelcentra en de binnenstad worden beheerd op kwaliteitsniveau A.

Het wegonderhoud wordt zo goed mogelijk afgestemd op het onderhoud van de rest van de openbare ruimte (groen, civiele kunstwerken, beschoeiingen en riolering). De in de tabel opgenomen budgetten zijn inclusief het ophogen van de verharding in zettingsgevoelige gebieden.

2. Groen en speelvoorzieningen (jaarlijks)
Ook voor het onderhoud van het groen en de speelvoorzieningen gelden de beleidskaders vanuit het IBOR.

Groen: Daarnaast zijn het Groenblauwe Omgevingsplan, het bomenbeheerplan en het beheerplan Groenblauw de basis waarop het onderhoud wordt uitgevoerd. Gedurende de looptijd van het beheerplan wordt zowel de aanwezige achterstand op het onderhoud van het groen weggewerkt, het onderhoudsniveau wordt afgestemd op de omgeving en wordt proactief ingezet op het voorkomen van achterstallig onderhoud in de toekomst.

Onkruidbestrijding op verharding: Sinds 2016 is het gebruik van chemische middelen op verharding niet meer toegestaan. Binnen de gemeente Woerden is gekozen voor het borstelen en af en toe branden van de verharding.

Speelplaatsen: Het regulier onderhoud van de speelplaatsen vindt plaats conform de doelstellingen vanuit IBOR en op basis van het Uitvoeringsplan Spelen 2017-2029.

3. Overig meubilair (5 jaarlijks)
Het overige meubilair wordt onderhouden conform de doelstellingen vanuit IBOR, geldende richtlijnen en het beheerplan Meubilair. En bij vervanging wordt wanneer mogelijk gekozen voor een circulaire invulling.

4. Beschoeiingen (5 jaarlijks)
Onderhoud en vervanging worden ingepland op basis van inspectie en de kwaliteitsdoelstellingen vanuit IBOR, het Groenblauw Omgevingsplan en het Beheerplan Groenblauw. In 2020 wordt verder gewerkt aan het wegwerken van het achterstallig onderhoud van het beschoeiingen-areaal.

5. Civiele kunstwerken (5 jaarlijks)
Civiele kunstwerken (bruggen, tunnels, steigers e.d.) worden beheerd op kwaliteitsniveau B. De kwaliteit wordt gebaseerd op basis van inspecties en het beheerplan kunstwerken. Het huidige areaal is nagenoeg op orde.

 

Ad B: Riolering
Sinds 2018 wordt het Gemeentelijk WaterbeleidsPlan 2018-2022 (GWP) gehanteerd. Dit is een strategisch beleidsplan waarin de invulling van het gemeentelijk waterbeheer staat beschreven. Het belangrijkste en kostbaarste middel voor het gemeentelijk waterbeheer zijn de riolering en bijbehorende voorzieningen. In het GWP zijn de aanwezige voorzieningen, beheer (onderhoud) en vervanging van de voorzieningen, de verbetermaatregelen en een overzicht van de financiële gevolgen opgenomen.

Op basis van het GWP, het beheerplan Riolering en het beheerplan Wegen wordt de riolering onderhouden, hersteld en waar nodig vervangen. Dit in het kader van het werk-met-werkprincipe.

Ad C: Baggeren
Het baggeronderhoud in 2020 vindt plaats op basis van het Groenblauw Omgevingsplan, afspraken met het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en het beheerplan Groenblauw.

Ad D: Sportvelden/sporten in de openbare ruimte
Het onderhoud van de sportvelden wordt uitgevoerd conform het Sport- en speelbeleid uit 2015. In 2020 wordt wederom extra aandacht gegeven aan het faciliteren van sporten/bewegen in de openbare ruimte. Bij reconstructies en herinrichtingen zal dit expliciet aandacht krijgen.

Begraafplaatsen
De gemeentelijke begraafplaatsen worden op kwaliteitsniveau B onderhouden. Entrees of andere gezichtsbepalende plekken op een begraafplaats wordt onderhouden op kwaliteitsniveau A. De basis voor het onderhoud is het beleids- en beheerplan Begraafplaatsen (vastgesteld eind 2019).

Gebouwen

Gemeentelijk vastgoed
Uitgangspunt voor het onderhoud aan het gemeentelijk vastgoed is het meerjarenonderhoudsprogramma Ipos-web, gebaseerd op de NEN 2767.
Het conditieniveau voor de uitvoering is conditiescore 3,5 - 4 (wat overeenkomt met cijfer 5,5 à 6 op een schaal van 10).
Jaarlijks wordt het onderhoud opgenomen in het jaarplan uitvoering, er wordt rekening gehouden met gebouwen die in dat jaar eventueel gesloopt of verkocht kunnen gaan worden.
Voor 2019 en de opvolgende 10 jaar is het meerjarenonderhoudsprogramma geactualiseerd en blijven de benodigde middelen binnen de beschikbare middelen.
In het kader van het verduurzamen van het vastgoed(onderhoud) loopt er een project bij de gymzalen en de sporthallen. Hierdoor zullen de onderhoudskosten wijzigen en de energielasten lager worden.