De Programmabegroting 2020-2023 is de financiële onderlegger, waarop wij onze plannen voor het komend jaar baseren. Deze plannen zijn onverminderd gebaseerd op de waarden en ambities uit het coalitieakkoord ‘Duurzaam en daadkrachtig midden in de samenleving’. Betrouwbaar, dienstbaar en open zijn de waarden die we samen delen. Zo treden wij onze inwoners en onze gemeenteraad tegemoet, terwijl we al samenwerkend onze ambities verwezenlijken:
• Zorg, op maat en dichtbij in de buurt georganiseerd
• Inzet op versnelde woningbouw
• Duurzaam en een energie neutraal Woerden
• Goede bereikbaarheid en een soepele doorstroming van het verkeer
• Genoeg werkgelegenheid met aandacht voor maakindustrie en Woerden Techniekstad
• Aanpak grote issues door regionale samenwerking
Woerden is geen eiland. Bij de realisatie van onze plannen hebben we te maken met ontwikkelingen om ons heen. Zaken waar we geen invloed op hebben. Zo heeft heel Nederland te maken met de gevolgen van het stikstofbesluit, waardoor bouwplannen dreigen te vertragen. Wat hiervan de concrete gevolgen zijn, is nu nog niet duidelijk. De sleutel voor de oplossing ligt vooralsnog bij het Rijk.
Ook hebben we te maken met ontwikkelingen in het Sociaal Domein die in financieel opzicht negatief uitpakken. Vrijwel alle gemeenten melden inmiddels grote tekorten. De vraag naar hulp, zorg en ondersteuning stijgt en de bijbehorende kosten overschrijden het beschikbare budget. Eerder genomen beheersmaatregelen hebben nog niet het gewenste effect. Dit leidde ertoe dat wij na het zomerreces maatregelen moesten treffen om tot een reëel sluitende meerjarenbegroting te komen.
Als uitwerking hiervan treft u onder het onderdeel financiën/financiële beschouwingen een dekkingsplan aan. Een dekkingsplan dat de lasten niet vooruitschuift, en transparant laat zien hoe de zaken ervoor staan. Omdat wij niet meer willen uitgeven dan wij hebben, temporiseren wij onze ambities en wordt er bezuinigd. Dat wil dus niet zeggen dat wij de ambities laten varen, integendeel, maar vanwege onze financiële principes worden deze over een langere tijd gespreid.
Als gevolg van de onvoorziene ontwikkelingen betreffende de kosten voor zorg is het noodzakelijk geworden om een strategische heroriëntatie op ambities en mogelijkheden voor bijsturing uit te voeren. Doel is te komen tot een begroting 2021-2024 die aansluit bij ‘de gemeente die wij willen zijn’ en waarvan de financiële huishouding in voldoende mate bestand is tegen externe en onvoorziene schokken, bijvoorbeeld door weer een budget voor actuele ontwikkelingen te creëren. Om dit te realiseren is het nodig om voor ongeveer 4 miljoen euro aan ombuigingen te realiseren.
Deze omvangrijke ombuiging realiseren op basis van weloverwogen en onderbouwde keuzes vraagt om een intensief traject dat tijd en inzet vraagt van de gehele organisatie en dat niet kan wachten tot het voorjaar 2020. Het college wil hier in het najaar 2019 al mee beginnen en dit afronden februari 2020. Er wordt gestart met bestuurlijke en ambtelijke sessie om de onderwerpen/thema’s te identificeren die kansrijk zijn om mee te nemen in de strategische heroriëntatie en verder uit te diepen.
Om tot een selectie van thema’s te komen zal in deze bestuurlijke en ambtelijke sessies de vraag centraal staan ’welke gemeente willen we zijn?’. Bijvoorbeeld:
- Ondernemend of minder ondernemend;
- Sociaal of iets minder sociaal;
- Toeristisch of iets minder toeristisch;
- Groen en duurzaam of iets minder groen en duurzaam;
- Goede fysieke infrastructuur of een minder goede fysieke infrastructuur;
- Etc.
Dit zijn slechts voorbeelden van mogelijke strategische heroriëntatie kansen. Ook wordt bekeken op welke wijze de inkomsten vergroot kunnen worden. Aangezien de organisatie al een bezuiniging op de apparaatskosten van 1.5 miljoen euro aan het uitwerken is zal dit geen onderdeel zijn van de ombuigingsoperatie. Tevens zal in het najaar meer inzicht zijn in de uitgaven voor zorg. De raad wordt in het najaar 2019 via een RIB geïnformeerd over de thema’s die nader worden uitgewerkt in de vorm van beleidsmatige businesscases met als resultaat een ombuiging van 4 miljoen euro structureel. De uitkomst van deze beleidsmatige business cases wordt in februari 2020 aan de raad voorgelegd en vormt de basis voor de Voorjaarsrapportage/Kadernota ten behoeve van de begroting 2021-2024.