Programma 2. Fysiek beheer openbare ruimte en Mobiliteit

Dit programma bevat twee opgaven: Onderhoud van de openbare ruimte en mobiliteit + parkeren

Het programma bestaat uit de volgende taakvelden:

Integraal Beheer van de Openbare Ruimte (IBOR)
De openbare ruimte vormt het woon-, werk- en leefklimaat voor onze inwoners en ondernemers en geeft ruimte voor recreatie, toerisme en bedrijvigheid. Het is de onmisbare schakel om de ambities uit andere gemeentelijke programma’s te realiseren. In het Bestuursakkoord uit 2022 zijn richtingen gekozen om toe te werken naar een sobere en doelmatige openbare ruimte, die haar functie als verbinder van mensen en verbinder van gemeentelijke ambities kan blijven vervullen. Binnen deze context gaat de gemeente zich vooralsnog richten op een veilige openbare ruimte totdat de herijking openbare ruimte is afgerond en de gewenste ambities in overeenstemming zijn gebracht met het aanwezige areaal en de beschikbare middelen. Daarom zetten we ook in 2025 in op vier thema's (vervolg van traject dat begonnen is eind 2023). Het eerste thema is het veilig en doelmatig beheren van de bestaande openbare ruimte. Het tweede thema is kritisch zijn op hoe toekomstige openbare ruimte ingericht wordt. Als derde: veel aandacht voor vergroening, biodiversiteit en maatregelen om de openbare ruimte klimaatbestendig te maken. Het vierde thema is het ruimte geven aan bewoners en ondernemers om actief bij te dragen aan een betaalbare openbare ruimte.

Bodemdaling, klimaatbestendigheid, biodiversiteit
Bodemdaling is niet alleen een probleem van de gemeente. Een eerlijke verdeling van de kosten tussen samenleving, ontwikkelaars en overheid maakt dit voor iedereen draagbaar. Met onze collega-gemeenten Alphen aan den Rijn, Gouda, het Platform Slappe Bodem en de omliggende provincies en het Rijk werken we samen aan verschillende onderzoeks- en uitvoeringsprojecten. 

We werken aan een klimaatbestendig Woerden in 2050. Ons streven is dat de openbare ruimte kan functioneren, ondanks extreme weersomstandigheden als gevolg van de klimaatverandering.  Het voorkomen van hittestress en het aanpassen van het watersysteem passen binnen die ambitie.
Woerden heeft diverse groene gebieden in eigendom en beheer. Dat geeft ons de mogelijkheid om actief te werken aan de verbetering van de biodiversiteit en het vergroten van de ecologische waarde. Deze verbetering bereiken we onder andere door gericht beheren en investeren in slimme meekoppelkansen in de openbare ruimte. Met het aantrekken van specialistische kennis op het gebied van ecologie (ecoloog) is een grote slag gemaakt in het werk maken van dit speerpunt. Dit zetten we in 2025 door met praktische maatregelen. We steken de handen uit de mouwen. 

Naar een circulaire economie
Het programma circulaire economie reduceert de kosten voor afvalverwerking, door met lokale  bedrijven (groen) afval lokaal te verwerken en te gebruiken. In AVU-verband werken wij aan het circulair maken van afvalstromen.  Het doel is een volledig circulaire economie in Nederland in 2050.

Resultaten boeken op het gebied van mobiliteit en bereikbaarheid
Om Woerden nu en in de toekomst leefbaar, verkeersveilig en bereikbaar te houden, gaan wij aan de slag met de uitwerking en uitvoering van de Verkeersvisie 2030 en de Strategienota Verkeersvisie 2030. De uitvoeringsagenda hiervan is het Meerjaren-verkeersmaatregelenplan dat elk jaar opnieuw een update krijgt en met de raad wordt gedeeld. Komend jaar gaan we in ieder geval aan de slag met de volgende punten: We werken aan verkeersveiligheid in wijken en nabij scholen. In eerdere jaren is hier al een belangrijke stap in gezet, in 2025 gaan we de genomen maatregelen evalueren en waar gewenst aanscherpen. Om tot een andere mobiliteit te komen zetten we in op het gebruik van duurzame vormen van mobiliteit, het uitvoeren van maatregelen voor fietsveiligheid en op voorzieningen voor de fiets. We ronden het Doorfietspad tussen het NS Station Woerden en de gemeentegrens met gemeente Utrecht af. Ook starten we met de uitvoerende werkzaamheden voor de Ongelijkvloerse Kruising onder de Steinhagenseweg/Beneluxlaan. En we werken aan duurzaamheid door de vastgestelde Laadvisie verder uit te gaan werken naar een Programmaplan Duurzame Mobiliteit met de daarbij horende uitvoeringsagenda. Hierbij krijgt het stimuleren van onze eigen medewerkers om hieraan gehoor te geven ook prioriteit. 

In opdracht van de gemeenteraad is in de periode 2023-2025 een herijking van het integraal beheer van de openbare ruimte uitgevoerd. Hiermee is in 2023 begonnen in de vorm van een startnotitie om het proces vast te stellen.

Er zijn drie redenen die de aanleiding vormen voor de herijking:

1. Maatschappelijk: De belangen en behoeften van de maatschappij om ons heen veranderen. Als organisatie zoeken we hierin dagelijks naar de balans tussen de verschillende behoeften van belanghebbenden en de betaalbaarheid en realiseerbaarheid hiervan. We moeten gezamenlijk bepalen welke waarde wij willen realiseren met de openbare ruimte en hoe we daarin omgaan met bijvoorbeeld klimaat, ecologie en duurzaamheid.
2. Financieel: Het recente rekenkameronderzoek geeft aan dat de huidige situatie om verbetering vraagt; het trekt hierbij meerdere conclusies en stelt maatregelen voor . Als reactie op het rekenkameronderzoek heeft de gemeenteraad de urgentie van verandering erkend en aangegeven het ingeslagen pad richting assetmanagement te willen blijven volgen. Daarnaast is de wens uitgesproken om als raad goed aangesloten te blijven bij het ontwikkeltraject.
3. Formatie: Team Realisatie & Beheer heeft van de directie de opdracht gekregen zich verder te professionaliseren op het gebied van assetmanagement. Assetmanagement helpt bij het bepalen en realiseren van de waarden die de openbare ruimte moet leveren. De assetmanagement-methodiek die wij willen volgen is de landelijke standaard van iAMPro. (assetmanagement openbare ruimte). Hierdoor kunnen wij op basis van de te realiseren waarden kiezen voor de juiste maatregelen en helder uitleggen waarom deze keuzes gemaakt worden. Dit moet ons in staat stellen om de beschikbare middelen in te zetten waar ze de meeste waarde opleveren voor de gemeente. Het gaat om de juiste balans tussen kosten, prestaties en risico’s. Alleen zo krijgen we GRIP op IBOR.

Begin 2022 is er een formatiescan gedaan om een beeld te vormen van de verwachte benodigde formatie voor een efficiënte en effectieve assetmanagementorganisatie. Op basis hiervan is een verzoek gedaan voor het op orde brengen van de formatie en tegelijkertijd zijn verschillende initiatieven en ideeën ontstaan om werkwijzen af te stemmen en integraliteit te verbeteren. 

Opdracht van de gemeenteraad
In de periode eind 2023-begin 2024 is de startnotitie Herijking Openbare Ruimte unaniem door de gemeenteraad vastgesteld. In deze startnotitie is een concrete opsomming van te leveren producten met een tijdpad opgenomen om volgordelijk alle benodigde stappen te doorlopen. Op te leveren producten:

• Kwaliteitsniveau technisch en kwaliteitsniveau verzorging.
• Rangorde van de areaal elementen.
• Ambities en doelen voor het in stand houden van de openbare ruimte.
• Berekeningswijze/ inhoud van de omvang van de beschikbare middelen exploitatie en investeringen.
• Wijze waarop de bestaande beleidskeuzes, zoals biodiversiteit, blauw/groen worden betrokken bij de voorliggende keuzes.

Tijdpad

Overige beleidsvorming
In 2025 worden in ieder geval de volgende beleidsdocumenten naar de gemeenteraad gestuurd ter besluitvorming:
- Beleidsplan Openbare Verlichting;
- AVOI en Handboek Kabels- en Leidingen;
- Beleidskader Installatieverantwoordelijkheid;
- Evaluaties van diverse beleidsdocumenten en instrumenten. 

Hieronder worden de belangrijkste verschillen toegelicht: