Programma 4. Cultuur, economie en milieu

In dit programma gaat het om de relatie van de gemeente met de inwoner en de manier waarop Woerden bestuurd wordt en bevat de volgende taakvelden:

Op weg naar 2040
Wij zien Woerden in 2040 als een stad waar de mens de maat der dingen is. De kracht van onze samenleving zit in mensen. Als mantelzorgers, vrijwilligers, in verenigingen. Woerden is een centrum in en een poort naar het Groene Hart en heeft een daarbij passend voorzieningenniveau, zodat iedereen kan meedoen, goed kan wonen, ondernemen en recreëren.

Cultuur
Cultuur in al haar facetten nodigt iedereen in de samenleving uit om mee te doen en geeft inwoners de kans om laagdrempelige en misschien weer ‘andere’ netwerken op te bouwen. Het kan op die manier bijdragen aan de doelstelling dat iedereen kan meedoen en aan maatschappelijke doelstellingen zoals welzijn, onderwijs, economie, recreatie en toerisme. Het komend jaar zal vooral in het teken staan van het vinger aan de pols houden bij de culturele instellingen en verenigingen in Woerden om de effecten van corona te monitoren. Waar nodig en mogelijk zullen we hen helpen de uitdagingen die corona met zich meebrengt het hoofd te bieden.

Energietransitie
De energietransitie is één van de grootste opgaven van de gemeente Woerden voor de komende jaren. De raad heeft in het initiatiefvoorstel ‘Routekaart energietransitie’ van het CDA in 2019 een aantal basisafspraken vastgesteld over proces, kader en tempo. In de Routekaart zijn drie processporen uitgewerkt waarop de gemeente aan de slag is met de energietransitie.

De drie processporen zijn:

• Inwoners en ondernemers: In dit spoor gaat het om de energiebesparing en transformatie van de gebouwde omgeving, mobiliteit, industrie en landbouw & landgebruik. Hierbij zetten we in op extra ambtelijke capaciteit die zich op de samenleving richt, denk daarbij aan de samenwerking met inwoners(initiatieven), ondernemers en maatschappelijke partners en stimulering via een duurzaamheidsfonds, subsidies en/of regelingen.
• Grote beleidsontwikkelingen: De lopende beleidsontwikkelingen zijn de Regionale energiestrategie (RES), het afwegingskader grootschalige opwek duurzame energie, de warmtevisie en het dossier Nee, tegen olie/gaswinning. Betrokkenheid van de samenleving hierbij is van belang.
• Gemeentelijke organisatie: Als gemeente willen we het goede voorbeeld geven met de verduurzaming van onze eigen organisatie.

Woerden techniekstad
Woerden heeft in 2040 een technische sector die zich binnen de omvang van Woerden heeft ontwikkeld. Op projectniveau ondersteunen wij het initiatief van de TechnoHub van het Woerdens Techniek Talent.

Economisch Actieplan 2030
We blijven inzetten op verdere verbetering van de samenwerking tussen gemeente en bedrijfsleven. Daarom hebben wij een nieuw economisch actieplan gemaakt voor de periode 2019-2022, waarin we met ondernemers vooruit kijken naar 2030. Vanuit het actieplan hebben we onder andere aandacht voor ontwikkelingen in de agrarische sector. Het cluster EZ pakt signalen op en zet deze uit in de organisatie. Ook duurzaamheid komt in het actieplan aan de orde. Overheid en bedrijfsleven moeten elkaar hierin versterken: de overheid heeft een aanjaagfunctie en kan investeren voor bedrijven makkelijker maken. Hierbij ligt de focus op een duurzame herstructurering van bedrijventerreinen en mogelijkheden op het gebied van circulaire economie. Verder is ondernemen en werkgelegenheid in de dorpen een punt waarop wij in dit actieplan ingaan. Vitale ondernemingen in de dorpen stimuleren leven en cohesie. Tot slot zijn snelle internetverbindingen van belang voor de economie en leefbaarheid in het buitengebied. Wij stimuleren de aanleg van glasvezel in het buitengebied d.m.v. een convenant waarin de afspraken voor aanleg en aansluiten zijn vastgelegd. Dit convenant loopt af in 1e kwartaal 2021. Bij 5G volgen we de landelijke ontwikkelingen. Uiteraard worden alle bovenstaande ambities vanuit de huidige situatie, een coronacrisis met enorme effecten op de economie, bekeken. In de uitvoering van het economisch actieplan hebben we in 2021 specifieke aandacht voor een proactieve houding, flexibiliteit en een nauwe samenwerking met lokale en regionale partners om deze crisis het hoofd te bieden.

Ruimte voor groei
In Woerden is al langere tijd behoefte aan een uitbreiding van de ruimte voor bedrijven; we zijn op zoek naar 6 tot 9 ha schuifruimte. Hierbij is ook oog voor kleine lokale ondernemers in de dorpen. Met ondernemers en provincie zetten we stappen om tot een locatiekeuze te komen. In Middelland Noord transformeren we kantoorruimte tot woningen. In Middelland Zuid blijft een kantorenlocatie, waar we ook ruimte geven aan technische bedrijven, kleine ondernemingen en zzp’ers. Ook dit doen we samen met bedrijfsleven, regio en provincie.

Recreatie & Toerisme
Wij verwachten van het recreatieschap Stichtse Groenlanden kwalitatief goede bovenregionale recreatievoorzieningen voor onze inwoners. Om deze activiteiten op een efficiënte en effectieve manier plaats te laten vinden, willen wij ondernemers kansen geven om gebieden onder voorwaarden van o.a. waarborging openbare toegankelijkheid, aantrekkelijk aanbod van recreatiemogelijkheden voor onze inwoners en lagere kosten voor de deelnemers te exploiteren. Als gemeente nemen we de regie om met samen met het recreatieschap en een commerciële partij het recreatiegebied Cattenbroekerplas verder te ontwikkelen.

Woerden 650 jaar
In 2022 heeft Woerden 650 jaar stadsrechten. Samen met inwoners en ondernemers gaan we hier een groot feest van maken. Om dit aan te jagen, reserveren we in de begroting een jaarlijks bedrag.

Milieu
In 2021 bereidt milieu zich voor op de komst van de Omgevingswet per 1 januari 2022. Milieu maakt onderdeel uit van de op te stellen omgevingsvisie. De Omgevingswet werkt ook door op de uitvoering van milieutaken. Voor de verdere toelichting op de voorbereiding van de komst van de Omgevingswet wordt verwezen naar Programma 6 ‘Ruimtelijke ontwikkeling en Wonen’.

Actuele ontwikkeling: corona
Cultuur
Op het moment van schrijven is nog onduidelijk hoe de coronaepidemie zich ontwikkelt. Duidelijk is wel dat dit negatieve effecten heeft op de economie in brede zin en het culturele veld in Woerden.
Met name het Klooster zal ook in 2021 de impact ervaren van corona en de 1,5m maatregel. Er zal in partnerschap gewerkt moeten worden aan alternatieve scenario’s voor de toekomst van het Klooster en mogelijk ook voor het Stadsmuseum.

Energietransitie
Corona heeft invloed op het participatieproces voor het afwegingskader grootschalige duurzame opwek. Fase 2 is op 9 maart van start gegaan met straatgesprekken. In verband met de maatregelen vanwege het corona-virus moesten de overige fysieke activiteiten worden stopgezet. Wel kon de online enquête door blijven lopen. Om het onderwerp op de agenda te houden zijn digitale alternatieven georganiseerd, die inwoners ook op afstand gelegenheid boden om deel te nemen aan het gesprek. Deze digitale vormen kunnen iet gezien worden als 1-op-1 vervanging van de fysieke avonden, maar boden de mogelijkheid om het gesprek met inwoners voort te zetten en op gang te houden. In fase 3 van het participatietraject, die gepland staat voor september en oktober 2020, zal voldoende ruimte voor inwoners om fysiek hun mening kenbaar te maken.

Economie en Recreatie & Toerisme
Corona en de effecten hiervan op de samenleving en economische situatie hebben gevolgen voor dit programma. Het college wil kunnen inspelen op veranderende ontwikkelingen in de economie en arbeidsmarkt. De effecten van corona worden verwacht in de kantorenmarkt, werklocaties en Retail. Daarnaast willen we ook kunnen inspelen op veranderde arbeidsmarkt door met name monitoring cijfers Woerden in samenwerking met de provincie en regio. De toeristisch-recreatieve sector inclusief horeca w.o. Kaaspakhuis, Woerden Marketing en recreatieschap zijn met name getroffen door de corona-maatregelen. De gemeente werkt met deze sectoren intensief samen om te zoeken naar mogelijkheden om de nadelige economische gevolgen te beperken (voorbeeld meer ruimte voor terrassen).

Actuele ontwikkeling: strategische heroriëntatie
Energietransitie
In de begroting is het voorkeursscenario van het college ten aan zien van de effecten vanuit de strategisch heroriëntatie verwerkt. Op het gebied van energie sluit het college aan op het tempo van het rijk. De raad heeft opdracht gegeven om het tempo te laten afhangen van de criteria ‘haalbaar, betaalbaar en draagvlak’. We zien dat het Rijk bij deze grote beleidsontwikkelingen meer tijd geeft en ook financieel gaat ondersteunen vanaf 2022. We passen ons eigen tempo en de bijbehorende financiën aan, aan het tempo van financiële ondersteuning door de Rijksoverheid. We verleggen daarbij een deel van onze inventiviteit naar inwoners en ondernemers.

Naar de hoogte van de rijksgelden voor de jaren vanaf 2022 vindt momenteel onderzoek plaats. Deze rijksgelden komen voort uit de nieuwe taken voor gemeenten zoals deze zijn beschreven in het nationale Klimaatakkoord. Het Klimaatakkoord geldt als eerste klimaatplan, dat als verplichting uit de Klimaatwet, iedere 5 jaar wordt opgesteld, en waarin wordt vastgelegd welke maatregelen worden opgenomen om de doelen uit de Klimaatwet te bereiken. De Klimaatwet is sinds 1 januari 2020 van kracht.

Het voorkeursscenario voor energie gaat uit van een verwachte bijsturing van €445.000,- ten laste van extra rijksvergoeding van procesgelden voor de uitvoering van taken uit het Klimaatakkoord vanaf 2022. Daarnaast zal een structurele bezuiniging plaats vinden door te stoppen met de activiteiten op het dossier “Nee, tegen gas/oliewinning” *zie kader).

Milieu
In het voorstel voor de strategische heroriëntatie is voor 2021 een beperking van de inzet voor Natuur- en Milieueducatie opgenomen *zie kader).

Beleidsaanpassingen/-inspanningen
Cultuur
Het Rijk en Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) dringen aan op regionalisering (Gouda, Bodegraven, Oudewater, Montfoort, De Ronde Venen). In 2021 moet voor de zomer de aanwijzing van de aansluitingsrechten worden verlengd na een participatieproces. Hierbij dient aandacht besteed te worden aan regionalisering. Echter de bereidheid tot verdere regionalisering, meer dan de samenwerking die er nu is, heeft weinig draagvlak. De rijksbijdrage via het gemeentefonds is niet toereikend in verhouding tot de vaste lasten.

Cultuurmanifest (vastgesteld in najaar 2020) verbindt cultuur nadrukkelijker als instrument voor doelstellingen op andere domeinen;

• sociaal domein (inclusie en participatie),
• onderwijs en volwasseneducatie (creatieve vaardigheden/ taal- en leesbevordering/digitale vaardigheden kinderen + ouders en ouderen)
• EZ (passend voorzieningen niveau voor de regiofunctie)
• Recreatie en Toerisme (museum/ erfgoed/ monumenten)

Het cultuurmanifest en de bijbehorende ontwikkelagenda beschrijven de behoefte aan een cultuurmakelaarsfunctie en bredere kennisdeling om de synergie in het amateurveld te versterken en ondersteunen. In 2021 gaan we onderzoeken wat we op dat punt kunnen doen binnen de bestaande kaders.

Het Stadsmuseum bouwt aan de toekomst nu uitbreiding niet haalbaar is gebleken. Verkend wordt wat er minimaal nodig is in het huidige pand om hierin optimaal te kunnen functioneren.

Tot slot is er de Kamerbrief ‘leesoffensief laaggeletterdheid’ onderschreven door ministers Onderwijs en Cultuur die gemeenten en onderwijspartners oproept hier actief op in te zetten en stimuleringsregelingen van het rijk te benutten. Aansluiting bij de LEA is hiertoe aan te bevelen.

Energietransitie
Over de grote beleidstrajecten Regionale Energiestrategie, afwegingskader grootschalige duurzame energie en de warmtevisie worden in 2021 besluiten voorgelegd aan de raad, die inzicht geven over de uitvoering van de energietransitie voor de jaren daarna.

Economie
Voor de gemeentelijke en provinciale omgevingsvisies wordt ons ruimtelijk economisch beleid geactualiseerd waar nodig:

• Retailbeleid: voldoen aan Europese Dienstenrichtlijn, focus op compact houden en concentratie van winkelgebieden
• Ruimtelijk economisch relevante vraagstukken voor Woerden voor de Regionale programmering Werken (i.s.m. provincie en regio)
• Horecabeleidskader beleidsregels implementeren in Omgevingswet

In 2021 vindt de uitvoering plaats van het door de gemeenteraad vastgestelde:

• Economisch Actieplan 2019-2022
• Herstructureringsprogramma 2030 en schuifruimte locaties bedrijven.

Recreatie & Toerisme
Voor Recreatie Midden Nederland (RMN) en daarmee samenhangend Recreatieschap Stichtse Groenlanden loopt een verbetertraject. De verwachting is dat eind 2020 de beraadslaging over dit verbetertraject is afgerond. In 2021 zal de implementatie hiervan vorm krijgen (zie ook hoofdstuk over Verbonden partijen).

Hieronder worden de belangrijkste verschillen toegelicht: