Algemene beschouwingen en financiële beschouwingen

1. Inleiding

Terug naar navigatie - 1. Inleiding

Op 24 september 2020 heeft de raad door middel van de Strategische Heroriëntatie de kaders bepaald voor de begroting 2021-2024. De Strategische Heroriëntatie bevatte een pakket aan maatregelen die nodig is om het huishoudboekje van de gemeente ook op langere termijn gezond te houden.

De maatregelen zijn vertaald in de nu voorliggende begroting 2021-2024 en verwerkt in de programmateksten/doelenbomen. De aangenomen amendementen en de bij de Strategische Heroriëntatie behorende investeringsuitgaven zijn – zoals afgesproken bij de Strategische Heroriëntatie – in onderstaande financiële beschouwingen opgenomen en zullen door middel van een begrotingswijziging worden verwerkt.

Daarnaast houdt het coronavirus ook ons al geruime tijd in de greep. Het coronavirus vormt een bedreiging voor de volksgezondheid en heeft een grote impact op de samenleving. Naast deze maatschappelijke ontwrichting die eenieder in de samenleving raakt, maar vooral de ouderen en zwakkeren onder ons, zorgt het ook voor veel financiële onzekerheid binnen de begrotingen van de Nederlandse gemeenten. Door middel van separate ‘’coronarapportages’’ wordt de raad periodiek geïnformeerd over de financiële effecten ten gevolge van het coronavirus, zowel met betrekking tot de uitgaven hiervan, maar ook ten aanzien van de financiële compensaties. Zoals afgesproken is de begroting 2021-2024 derhalve ‘’corona arm’’ omdat er grote onzekerheid is over financiële effecten hiervan (hoelang duurt het, hoe diep snijden de effecten, wat is de compensatie, etc. etc.).

Veel gemeenten hebben te kampen met oplopende kosten binnen het Sociaal Domein. Dit geldt met name op het gebied van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) en de jeugdhulpverlening. Gemeenten hebben hierover de noodklok geluid richting het Rijk omdat ze niet genoeg geld kregen voor de extra taken die ze in 2015 hebben gekregen. De WMO en de jeugdhulpverlening is bij de lokale overheid komen te liggen, maar het geld voor deze taken komt van het Rijk en het is onvoldoende om de zorg aan de inwoners te bieden. Dit heeft bij gemeenten geleid tot tekorten en niet sluitende begrotingen. Ook in de gemeente Woerden zijn de kosten van het sociaal domein de afgelopen jaren met miljoenen gestegen, wat samen met oplopende kosten van het onderhoud aan de openbare ruimte (IBOR) en de uitgaven op het gebied van onderwijshuisvesting de Strategische Heroriëntatie noodzakelijk maakte (zie hiervoor ook de financiële beschouwingen uit de begroting 2020-2023).

Met de Strategische Heroriëntatie hebben wij niet alleen willen bereiken dat de meerjarenbegroting structureel en materieel sluitend is en de Schuldquote in 2030 weer op 150% komt. Wij hebben de maatregelen zodanig verdeeld dat het fundament en voorzieningenniveau van de gemeente zo min mogelijk wordt aangetast en een beperkte investeringsruimte mogelijk wordt gemaakt. Woerden en haar dorpen moeten immers een aantrekkelijke woongemeente blijven, gedragen door een sterke samenleving!

Onze doelen voor Woerden voor 2030 zijn dus niet veranderd:

  • We verlenen onze zorg dichtbij onze inwoners;
  • We bouwen voldoende woningen;
  • We lossen verkeersknelpunten op;
  • We leveren onze bijdrage aan de energietransitie en duurzaamheid.

2. Financiën/financiële beschouwingen

Terug naar navigatie - 2. Financiën/ financiële beschouwingen

De tabellen uit de Strategische Heroriëntatie (‘’Resume Strategische Heroriëntatie) zijn gebaseerd op de actuele cijfers van dat moment, de Voorjaars-/Kadernota 2020. In de toelichting op deze tabel is benadrukt dat dit resume níet het uiteindelijke begrotingssaldo zou zijn, immers het reguliere begrotingsproces 2021 bevat een veelvoud van autonome mutaties (zoals bijvoorbeeld de Gemeenschappelijke Regelingen, actuelere timing van investeringen, renteontwikkelingen, etc. etc.). Ten opzichte van de Voorjaars-/Kadernota, Strategische Heroriëntatie resulteert de actualisering in een beperkte (positieve) aanpassing van circa 0,3% ten opzichte van de jaarschijf 2021 van de voorliggende meerjarenbegroting 2021-2024.

Het meerjarig begrotingssaldo 2021-2024 ziet er als volgt uit

Terug naar navigatie - Het meerjarig begrotingssaldo 2021-2024 ziet er als volgt uit

 

 

Overzicht begrotingsaldo 2021-2024
Omschrijving 2021 2022 2023 2024 2025 ev
Saldo Voorjaarsrapportage 2020 - Strategische Heroriëntie 110.189 -32.325 415.632 1.824.442 1.576.749
Aangenomen amendementen:
Amendement ''Beperking OZB verhoging met 7%''
Verlaging OZB opbrengst 0 0 -300.000 -1.000.000 -1.000.000
Dekking uit strategische buffer 0 0 300.000 1.000.000 1.000.000
Amendement ''Strategische investeringen ''
Geen gevolgen exploitatie 0 0 0 0 0
Amendement ''Schrappen maatregelen armoede- en minimabeleid''
Schrappen maatregel ''declaratieregeling besteedbaar budget'' -34.000 -34.000 -34.000 -34.000 -34.000
Schrappen maatregel ''Armoede en Minimabeleid'' -42.000 -42.000 -42.000 -42.000 -42.000
Wijziging maatregel ''benutten ruimte declaratie budget'' -60.000 -60.000 -60.000 -60.000 -60.000
Amendement ''Bijstelling nominale compensatie''
Verlaging stelpost loonkosten 200.000 200.000 200.000 200.000 200.000
Amendement ''Schrappen huurverhoging buitensport''
Schrappen ''Verhogen tarieven buitensport 5%'' 0 -17.000 -17.000 -17.000 -17.000
Amendement ''Basis Arbeidsmarkt''
Verwijderen project Basis Arbeidsmarkt uit de lijst (stond 0) 0 0 0 0 0
Amendement ''Handhaven huidige subsidieniveau natuur en milieu educatie''
Schrappen maatregel ''Minder affame NME ODRU'' -20.000 -27.000 -27.000 -27.000 -27.000
Amendement ''Schrappen bijdrage Laat Woerden niet zakken
Schrappen maatregel ''Stoppen activiteiten Neen tegen gas'' -15.000 -15.000 -15.000 -15.000 -15.000
Mutaties regulier begrotingsproces 2021 399.746 416.671 708.187 533.875 533.875
Collegevoorstel toevoeging strategische buffer -400.000 0 0 0 0
Saldo begroting na verwerking aangenomen amendementen 138.935 389.346 1.128.819 2.363.317 2.115.624

Zoals vermeld bij de Strategische Heroriëntatie is het resumé van de effecten niet het uiteindelijke begrotingssaldo. De Strategische Heroriëntatie betreft immers een ander tijdsgewricht, 2020-2023 en de begroting 2021-2024. De mutaties tijdens een begrotingsproces betreffen vele begrotingsregels.

In bovenstaande tabel is, zoals gezegd, rekening gehouden met de aangenomen amendementen. Wij doen geen aanvullende voorstellen ten opzichte van de Strategische Heroriëntatie. Ten eerste vanwege het feit dat – zoals bekend de uitgaven op het gebied van de onderwijshuisvesting stijgen, maar ook stijgen de kosten van IBOR - zoals in de stukken van de Strategische Heroriëntatie is aangeven - de jaren na 2024 nog substantieel. De financiële omstandigheden zijn – ook vanwege de corona effecten nog erg onzeker. Wij hechten derhalve aan een langdurig stabiel financieel klimaat en zijn van mening dat besloten maatregelen uitgevoerd moeten worden.

Schuldquote

Terug naar navigatie - Schuldquote

In de tabel onder de paragraaf weerstandsvermogen zijn de kengetallen opgenomen voor de periode 2021-2024 die aansluiten met de meerjarenbalans en de voorgestelde maatregelen van de Strategische Heroriëntatie.

Een van de resultaten van de strategische heroriëntatie is de maatregel om investeringen in de openbare ruimte te verminderen door meer onderhoud te plegen aan bijvoorbeeld kunstwerken, kades etc. Door het toepassen van meer onderhoud is de verwachting dat bijvoorbeeld kunstwerken langer mee gaan.

Bij het doorvoeren van de maatregelen vanwege de Strategische Heroriëntatie is gebleken dat deze maatregel niet zo snel doorgevoerd kan worden als verwacht. Er moet rekening gehouden worden met jaaroverstijgende investeringen in 2021 en gedeeltelijk 2022 waardoor de ombuigingen in het investeringsvolume in een iets gewijzigd tempo worden gepland. In plaats van jaarlijks vanaf 2021 € 3,7 miljoen aan investeringen om te buigen is dit voor 2021 aangepast naar 0 euro en voor 2022 naar €2,5 miljoen. Dit heeft géén gevolgen voor de exploitatie omdat de kapitaallasten beschikbaar blijven voor de exploitatie en deze al in de meerjarenbegroting zijn opgenomen. Om binnen de kaders van de raad te blijven en in 2030 wel rond de 150% voor de schuldquote uit te komen is vanaf 2024 het bedrag aan ombuigingen verhoogd naar jaarlijks €4,5 miljoen. Daarmee wordt het investeringsbudget kleiner en daalt de schuldquote. Het niveau van investeringen blijft boven het minimum dat in de Taskforce is aangegeven.

Samenvattend kan gesteld worden dat:

  • De ombuigingen op het investeringsniveau van de openbare ruimte in zijn totaliteit worden gerealiseerd;
  • De realisatie echter in een iets ander tempo verloopt;
  • Wij hiermee binnen de kaders blijven die door de raad zijn gesteld;
  • Dit geen gevolgen heeft voor de Schuldquote in 2030.

Hieronder wordt e.e.a. in een tabel inzichtelijk gemaakt:

  2021 x mln 2022 x mln 2023 x mln 20214x mln
Oude reeks 3,7 3,7 3,7 3,7
Nieuwe reeks 0 2,5 3,7 4,5

Verloop Schuldquote: De Strategische Heroriëntatie heeft tot doel de financiële positie op langere termijn gezond houden. Dit betreft zowel een sluitende meerjarenbegroting op langere termijn als het omlaag brengen van de Schuldquote tot 150% in 2030. De Schuldquote die volgt uit de begroting, inclusief investeringen ad € 15 miljoen, de ombuigingen op de investeringen ad € 3.7 miljoen en de amendementen komt zoals hierboven is weergegeven uit op 151% in 2030.

Met de maatschappelijke investeringen, waarvoor een aparte Schuldquote is ingesteld, is nog geen rekening gehouden. Hiervoor moet immers nog een voorstel worden gedaan. Bij dit voorstel, dat op korte termijn naar de raad komt, zal dit expliciet en transparant inzichtelijk worden gemaakt.

Omschrijving 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030
Schuldquote 153% 165% 164% 167% 168% 166% 161% 160% 156% 151%

In onderstaande grafiek wordt het verloop van de Schuldquote grafisch weergegeven

In deze grafiek wordt het verloop van de Schuldquote grafisch weergegeven