In het jaar 2024 is in de organisatie van de gemeente veel gebeurd. We hebben geconstateerd dat de ambities niet in lijn zijn met de ambtelijke capaciteit. En de meerjarenbegroting laat zien dat we de komende jaren op grote tekorten afkoersen, met name veroorzaakt door de lagere rijksbijdrage vanaf 2026; inmiddels bekend als het 'ravijnjaar'.
De eerste stappen zijn gezet om de organisatie verder te versterken, met name als het gaat om ondersteunende dienstverlening bij bijvoorbeeld P&O, maar ook om de span-of-control van het management te verkleinen omdat deze in sommige teams ongezond hoog was. In 2025 gaan we hier nog meer stappen in zetten, hiervoor is in de begroting 2024 € 2 miljoen structureel opgenomen.
De krapte op de arbeidsmarkt heeft ook in 2024 de ambtelijke capaciteit nog onder druk gezet. Wel zijn we er in geslaagd om het aantal openstaande vacatures te verkleinen doordat de instroom hoger is dan de uitstroom. Tegelijkertijd zien we dat we nog steeds voor veel vacatures een beroep moeten doen op externe inhuur. De grote ambities die we hadden zijn mede hierdoor dan ook niet altijd tot uitvoering gekomen. Met het niet realiseren van die ambities is ook het geld dat ervoor begroot was niet allemaal uitgegeven.
Al met al levert dat voor 2024 onder aan de streep een ruim positief resultaat. De jaarrekening sluit met een positief saldo van € 1,0 miljoen. Bij de najaarsnota 2024 was een tekort voorzien van € 3,9 miljoen. Het positieve rekeningresultaat is grotendeels toe te schrijven aan incidentele mee- en tegenvallers. Het structurele begrotingsbeeld blijft echter onverminderd negatief.
Een aantal specifieke posten die het verschil verklaren:
- Hogere inkomsten algemene uitkering € 2.349.000.
- Hogere uitgaven door storting pensioen en wachtgelden wethouders € 1.443.000.
- Hogere uitgaven in de openbare ruimte € 1.154.000 (o.a. inhuur personeel, inzamelkosten afval, afboeken boekwaarde en vorming voorziening Rembrandtbrug, hogere opbrengst afvalinzameling en lagere lasten riolering).
- Lagere uitgaven in het sociaal domein € 1.312.000 (o.a. lagere uitgaven: collectief vervoer, IMUW, Ferm Werk, hogere inkomsten: SPUK, beschermd wonen (MOBW) en Oekraïne).
- Lagere uitgaven project ‘voucher isolatie’ en noodfonds energiebesparingen € 679.000.
- Hogere uitgaven sport & onderwijs € 611.000 (o.a. leerlingenvervoer, belasting en verzekeringen schoolgebouwen en hogere huuropbrengst zwembaden).
- Hogere uitgaven ruimtelijke ontwikkeling en wonen € 916.000 (o.a. fysieke bedrijfsinfrastructuur, doorbelaste uren op projecten en extra inkomst aflossing lening St. Stadsherstel).
Het voorstel is om geen budgetoverhevelingen uit te voeren. Bij de najaarsrapportage zijn de budgetoverhevelingen gedaan die op dat moment bekend waren. Om de financiële discipline te verbeteren verwerken we bij de jaarrekening geen budgetoverhevelingen meer. Als dit tot knelpunten leidt in de uitvoering kunnen zonodig extra middelen aangevraagd worden bij de raad via de Voorjaars- en Najaarsrapportage. Het voorstel is dan ook om het gehele jaarrekeningresultaat te storten in de Algemene Reserve om de schuldpositie van de gemeente hiermee niet verder te belasten.
Voor gedetailleerde verklaringen van diverse kostenposten wordt verwezen naar de teksten van de programma's en de paragrafen.
Schuldquote
De netto schuldquote komt over 2024 uit op 90%. Dit is fors lager dan de 138% die geprognosticeerd was in de begroting 2024. De netto schuld is lager uitgekomen dan begroot, terwijl de baten juist hoger uit zijn gekomen dan begroot.
De lagere schuld wordt voornamelijk verklaard door:
- Het doorschuiven van een investeringen naar latere jaren, waardoor er sprake is van een 'boeggolf'
- Hogere toevoegingen aan de algemene reserve en de bestemmingsreserves, vanuit positieve jaarrekeningresultaten 2023 en 2024
- Lagere boekwaarde van de grondexploitaties doordat uitgaven later vallen danwel inkomsten eerder zijn gerealiseerd.
- De baten zijn in 2024 ongeveer € 12,0 miljoen hoger dan begroot, met name door incidentele baten zoals Grondexploitaties en Oekraïne gelden.
Gezien het incidentele karakter van een groot deel van de extra baten heeft dit geen structureel effect op een lagere schuldquote. Ook door het toekomstige investeringsprogramma, waaronder de genoemde 'boeggolf' is de verwachting dat de schuldquote de komende jaren wel weer verder zal oplopen. De lage feitelijke schuldquote in deze jaarrekening is dan ook nog geen reden om de aandacht voor de schuld van de gemeente te verminderen. In 2023 hebben wij dan ook de start gemaakt met het traject 'Investeringen in Balans', wat in 2024 verder uitgewerkt is in concrete maatregelen voor de kadernota en begroting 2025. Dit zullen wij blijven voortzetten.
Overige financiële kengetallen
De solvabiliteit is verbeterd. Deze komt uit op 27% en zit hiermee boven de minimale grenswaarde van 20%, dit is dus een positieve ontwikkeling. De overige financiële kengetallen bevinden zich op of rond een niveau dat door de provincie als 'neutraal' wordt gekwalificeerd. In de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing wordt aan de hand van deze indicatoren verdere duiding gegeven aan de financiële vermogenspositie van de gemeente Woerden.