Paragraaf 1 Lokale heffingen

1. Wat is het doel van deze paragraaf?

Terug naar navigatie - 1. Wat is het doel van deze paragraaf?

Het totale pakket van gemeentelijke belastingen en heffingen bestaat uit een tiental verschillende belastingen, heffingen en rechten die worden gelegitimeerd door een belastingverordening die door de gemeenteraad is vastgesteld.

Deze paragraaf geeft een overzicht op hoofdlijnen van deze heffingen die bij de diverse programma’s in de programmabegroting zijn geraamd. In het kort geven we aan welk beleid we in het begrotingsjaar gaan voeren ten aanzien van de lokale heffingen. Het lokale beleid is vastgesteld in de belastingverordeningen. Verder is een overzicht opgenomen van de geraamde opbrengsten, wordt aandacht besteed aan de lokale belastingdruk en aan het kwijtscheldingsbeleid.

2. Wettelijk kader en gemeentelijk kader

Terug naar navigatie - 2. Wettelijk kader en gemeentelijk kader

Ten aanzien van de heffingen onderscheid de wet drie soorten:

  • Belastingen: gedwongen betalingen aan de overheid waar geen rechtstreekse contraprestatie van de overheid tegenover staat. Ze kunnen aan een brede of specifieke doelgroep in rekening worden gebracht.
  • Bestemmingsheffingen: deze die dienen ter bestrijding van specifieke kosten. Voorbeelden zijn de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Deze heffingen mogen niet meer dan kostendekkend zijn.
  • Rechten: een betaling waar een direct aanwijsbare contraprestatie van de overheid tegenover staat. Deze contraprestatie kan bestaan uit een product of dienst. Onderscheid kan worden gemaakt in onder meer gebruiksrechten (bijvoorbeeld haven- of marktgelden) en genotsrechten (waaronder leges). De hoogten van sommige rechten zijn landelijk bepaald. Verder geldt dat deze maximaal kostendekkend mogen zijn.

Naast het landelijk beleid is het volgende gemeentelijk beleid geformuleerd:

  • De bestemmingsheffingen en rechten zijn in principe 100% kostendekkend. Dat is niet overal het geval omdat er bijvoorbeeld wettelijke voorschriften zijn (wettelijke tarieven).
  • De heffingen worden in 2023 ten opzichte van 2022 verhoogd met 6,2% (indexering). Uitgezonderd onroerendezaakbelasting (12,2%), rioolrechten (9,7%)  en toeristenbelasting (1,5%).
  • Kwijtscheldingsbeleid. Voor de OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing kan kwijtschelding worden verleend aan personen (niet aan bedrijven). De gemeente Woerden hanteert voor de kwijtschelding de norm die door het Rijk gegeven wordt aan de gemeenten: 100% van de norm voor de bijstand. Bij een norm onder de 100% is er sprake van strenger beleid. Vrijwel alle inwoners die een aanslag gemeentelijke belastingen ontvangen en moeten rondkomen van een bijstandsuitkering of alleen een AOW-uitkering en geen vermogen hebben, komen op basis van deze norm voor kwijtschelding in aanmerking. De regelgeving voor de kwijtschelding is neergelegd in de Leidraad Invorderingswet 1990.

Geraamde opbrengsten

Terug naar navigatie - Geraamde opbrengsten
Baten Baten Baten
begroting begroting rekening
Belastingen en heffingen 2023 2022 2021
A. Belastingen
1 Eigenaren woningen 10.036 8.841 8.527
Eigenaren niet-woningen 3.642 3.214 3.136
Gebruikers niet-woningen 2.293 1.970 1.935
2 Parkeerbelasting 2.301 2.167 1.480
3 Hondenbelasting 75 71 74
4 Precariobelasting 106 98 122
5 Toeristenbelasting 101 96 83
Subtotaal A Belastingen 18.554 16.457 15.357
B . Bestemmingsheffingen
1 Afvalstoffenheffing 6.043 5.814 5.398
2 Rioolheffing 6.699 6.183 4.900
Subtotaal B Bestemmingsheffingen 12.742 11.997 10.298
C. Rechten
1 Leges burgerzaken 685 662 786
2 Begrafenisrechten 769 730 725
3 Marktgelden 176 165 68
4 Havengelden 63 59 56
5 Omgevingsvergunningen 1.347 1.350 1.380
Subtotaal C Rechten 3.040 2.966 3.015
Totaal € x 1.000 € 34.336 € 31.420 € 28.670

Lokale lastendruk

Terug naar navigatie - Lokale lastendruk

De lokale lastendruk geeft voor de belangrijkste tarieven weer wat een inwoner van de gemeente betaalt en hoe deze tarieven zich het afgelopen jaar hebben ontwikkeld. De bedragen zijn gebaseerd op een fictief huishouden in een woning met een waarde voor het belastingjaar 2022 van € 349.000 en voor 2023 van € 401.000 (15% waardestijging). Dit is exclusief de teruggave afvalstoffenheffing en gerekend met de indexeringspercentages.

2023 2023 2022 2022
1-persoons meerpersoons 1-persoons meerpersoons
1 OZB 445 445 395 395
2 Rioolheffing 264 264 241 241
3 Afvalstoffenheffing 255 309 240 291
Totaal € 964 € 1.018 € 876 € 927

A. Belastingen

Terug naar navigatie - A. Belastingen

Ad 1 OZB
In de onderstaande tabel zijn de OZB-tarieven 2023 en 2022 opgenomen. De tarieven 2023 worden geheven als percentage van de ingeschatte woningwaarde per 1 januari 2022. De prognoses per 1 september 2022 duiden op een gemiddelde stijging voor woningen met 15% en de gemiddelde stijging voor niet-woningen met 1,7%. De tarieven worden hiermee gecorrigeerd. De werkelijke OZB-opbrengst kan uiteindelijk afwijken van de begrote opbrengst door:

  • waardeontwikkeling van de onroerende zaken;
  • te verwachten minder- en meeropbrengsten van respectievelijk sloop en nieuwbouw;
  • waardevermindering als gevolg van bezwaar- en beroepsprocedures;
  • toename van het aantal ‘No Cure No Pay’- bezwaren en de kostenvergoeding hiervan;
  • en leegstand van bedrijven.

In december worden de OZB-tarieven definitief vastgesteld door de raad, deze kunnen daarom afwijken van de tarieven zoals hieronder opgenomen.

Tarief OZB Begroting Begroting Rekening
2023 2022 2021
1 Woningen
a Eigenaren 0,1111% 0,1133% 0,1133%
2 Niet-woningen
a Eigenaren 0,3441% 0,3026% 0,3072%
b Gebruikers 0,2508% 0,2200% 0,2239%

 

Opbrengst OZB:

De opbrengsten voor de OZB worden in 2023 met 12,2% index verhoogd.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
0.61 Eigenaren woningen 10.036 8.841 8.527
0.62 Eigenaren niet-woningen 3.642 3.214 3.136
0.62 Gebruikers niet-woningen 2.293 1.970 1.935
Totaal € x 1.000 € 15.971 € 14.025 € 13.598

 

Ad 2 Parkeerbelasting
In 2021 is het nieuwe parkeerbeleid vastgesteld, met gedifferentieerde tarieven per zone. Na een heroverweging door de gemeenteraad nav. signalen uit de samenleving zijn de tarieven bijgesteld. In 2022 golden de volgende tarieven: Voor de meeste zones geldt een tarief van € 2,50 per uur, voor enkele zones geldt een tarief van € 5,00 per uur tot een maximum van € 20,00 per dag. Om het gebruik van de parkeergarages te stimuleren en het straat parkeren te ontmoedigen liggen daar de tarieven lager dan op straat. Voor parkeergarages geldt namelijk een tarief van € 1,00 of € 2,00 per uur, afhankelijk van het tijdstip. Voor 2023 moeten de tarieven nog worden bepaald. Deze zullen conform de index met 6,2% worden verhoogd.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
2.2 Parkeren 1.980 2.146 2.150
0.4 Overhead 70 64 28
Totale lasten 2.050 2.210 2.178
0.63 Baten 2.301 2.167 1.480
Saldo € x 1.000 € 251 -€ 43 -€ 698
Kostendekkendheidsgraad 112% 98% 68%

Het onderhoud obv het meerjarenonderhouds-programma fluctueert ieder jaar. Daardoor verschillen de lasten van jaar tot jaar. In het nieuwe systematiek van het MOP zal voor een gemiddelde onderhoudsdruk op de begrotingsproducten gekozen worden.  Daarnaast zijn de tarieven geindexeerd met 6,2%.

Ad 3 Hondenbelasting
Hondenbelasting wordt geheven van de houder van één of meer honden binnen de gemeente.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
0.64 Belastingen overig 28 29 28
5.7 Openbaar groen en (openlucht) recreatie 29 27 28
0.4 Overhead 14 15 14
Totale lasten 71 71 70
0.64 Baten 75 71 74
Saldo € x 1.000 € 4 € 0 € 4
Kostendekkendheidsgraad 106% 100% 106%

Onder de lasten hondenbelasting zijn alleen de kosten verantwoord die direct op het product geboekt worden. Een aantal lasten zijn hier niet in meegenomen omdat deze vallen onder het totaal van andere producten (toezicht, groen e.d.).

 

Ad 4 Precariobelasting
Onder de naam precariobelasting wordt een directe belasting geheven ter zake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven de voor openbare dienst bestemde gemeentegrond.
Ook terrassen vallen hieronder.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
0.64 Opbrengst € x 1.000 € 106 € 98 € 122

 

Ad 5 Toeristenbelasting
Onder de naam toeristenbelasting wordt een directe belasting geheven voor het houden van verblijf met overnachting binnen de gemeente tegen een vergoeding in welke vorm dan ook door personen die niet als ingezetene met een adres in de gemeente in de basisregistratie personen zijn ingeschreven.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
3.4 Opbrengst € x 1.000 € 101 € 96 € 83

B. Bestemmingsheffingen

Terug naar navigatie - B. Bestemmingsheffingen

Ad 1 Afvalstoffenheffing
Voor de bestrijding van de kosten die samenhangen met het inzamelen en verwerken van afval is de gemeente bevoegd om de gemaakte kosten te verhalen. Voor het huishoudelijk afval (afval dat ontstaat vanuit particuliere huishoudens) wordt afvalstoffenheffing geheven.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van baten en lasten afvalstoffenheffing en reinigingsrechten.
Het uitgangspunt bij het vaststellen van de tarieven is dat het tarief voor eenpersoonshuishoudens circa 80% bedraagt van het tarief voor meerpersoonshuishoudens. Dit percentage kan enigszins afwijken. De reinigingsrechten zijn van toepassing op bedrijven die in de binnenstad zijn gevestigd en hun afval aanbieden aan de gemeente via vuilcontainers. Deze tarieven zijn exclusief btw.

Wanneer de baten hoger zijn dan de lasten, wordt het meerdere in de Voorziening afvalstoffenheffing gestort.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
7.3 Afval 5.046 4.824 4.855
2.1 Verkeer en vervoer 259 258 276
5.7 Openbaar groen 0 0 129
0.4 Overhead 438 469 465
Kwijtscheldingen 153 153 184
btw-lasten te verhalen op btw-comp.fonds expl.+invest. 863 777 867
Storting +/Onttrekking - in voorziening afvalstoffenheffing 174 97 -252
Totale lasten 6.933 6.578 6.524
7.3 Afvalstoffenheffing inclusief teruggave 6.043 5.814 5.398
7.3 Overige baten 890 764 1.046
Coronasteunpakket en toeslagenaffaire 0 0 80
Baten 6.933 6.578 6.524
Saldo € 0 € 0 € 0
Kostendekkendheidsgraad 100% 100% 100%

Dit resulteert in de volgende mutaties van de voorziening afvalstoffenheffing:
(stand per 1-1-2022 € 249.273)

2022 storting (begroot) € 61.408
2023 storting € 174.308
2024 storting € 166.347
2025 storting € 179.999
2026 storting € 166.644

Dit zijn indicatieve bedragen omdat de hoogte van diverse lasten en baten nog niet exact bekend zijn, zoals de teruggave afvalstoffenheffing n.a.v. het aantal keren dat er huisvuil is aangeboden en de bijdrage uit het Afvalfonds. Op deze wijze wordt een redelijke voorziening opgebouwd. Deze voorziening zal gemaximeerd worden.

De hoogte van de lasten en baten is tot stand gekomen met de inzichten van medio 2022.  We volgen de werkelijkheid nauwlettend en sturen bij  waar nodig.  Er is veel onzekerheid in de markt wat betreft de lastenkant ( brandstof/energie/inhuurlasten en de tarieven van afvalverwerkers).

De batenkant neemt toe door de groei van het aantal huishoudens en de stijging van het tarief, en de stijging van de oud-papierprijzen. 

De kosten voor het inzamelen van huishoudelijk afval vallen in 2023 hoger uit dan in 2022. De belangrijkste oorzaak van deze kostenstijging is de toegenomen kosten van de verwerking van huishoudelijk afval door de Afvalverwerking Utrecht (AVU). De lasten nemen toe door de hogere extracomptabele doorbelastingen conform de BBV en de Financiële verordening. Dit betreft met name de hogere doorbelasting van de btw op exploitatie en investeringen.  De baten stijgen conform de index van 6,2%. Daarbij dient ook opgemerkt te worden dat de werkelijke baten in 2022 lager zijn uitgevallen dan begroot.

Een positief saldo van baten en lasten blijft behouden voor het product Afval en Reiniging, door dit te storten in de voorziening. De voorziening wordt ingezet om tegenvallers op te vangen en om de tarieven de komende jaren te stabiliseren.

 

Teruggaaf van de afvalstoffenheffing
Indien de belastingplichtige de mini-container voor restafval minder dan 17 keer aan de inzameldienst heeft aangeboden of de verzamelcontainer minder dan 81 keer heeft geopend, bestaat aanspraak op gedeeltelijke teruggaaf van de afvalstoffenheffing.

De bedragen met betrekking tot de teruggaaf afvalstoffenheffing staan vermeld in de Verordening Afvalstoffenheffing.

 

Ad 2: Rioolheffing
Uit de rioolheffing bekostigt de gemeente de uitvoering van de drie gemeentelijke watertaken. Dit zijn het inzamelen en transporteren van afvalwater, het bergen en afvoeren van hemelwater en het zorgdragen voor het grondwater. Onderdeel van hemelwater en grondwater zijn ook maatregelen voor de uitvoering van de thema’s wateroverlast en droogte van actieplan Klimaatbestendig 2050. Meer informatie vindt u in het Gemeentelijk Waterbeleidsplan 2018-2022. De rioolheffing stijgt in 2023 met 9,7% inclusief inflatiecorrectie. Dit is nodig om de stijgende kapitaallasten als gevolg van vervangingsinvesteringen en keuzes uit de Strategische Heroriëntatie te kunnen dekken.

Uit de Strategische Heroriëntatie komt verschuiving van compensabele btw van de rioolinvesteringen vanaf 2021 naar de rioolheffing. Vanaf 2023 worden jaarlijks  de volledige kosten van baggeren  ten laste van de rioolheffing gebracht.

In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de kosten en baten van de rioolbegroting.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
7.2 Riolering 4.805 4.462 3.948
2.1 Verkeer en vervoer 259 268 226
2.4 Economische havens en waterwegen 666 544 200
0.4 Overhead 319 281 226
Kwijtscheldingen 143 143
btw-lasten te verhalen op btw-compensatiefonds 799 645 314
Storting+/Onttrekking - in voorziening rioolheffing -292 -160 -14
Totale lasten 6.699 6.183 4.900
7.2 Doorberekende kosten huisaansluitingen 32 30
7.2 Rioolretributies 6.667 6.153
7.2 Baten 6.699 6.183 4.900
Kostendekkendheidsgraad 100% 100% 100%

De lasten nemen toe door de hogere extracomptabele doorbelastingen conform de BBV en de financiële verordening. Dit betreft met name de hogere doorbelasting van de btw op baggeren en de kwijtscheldingen.  De baten daarentegen stijgen conform nieuw vast te stellen GWP  met 3,5% naast de index van 6,2%. Daarbij dient ook opgemerkt te worden dat de werkelijke baten in 2022 lager uitvallen dan de begrote baten.

 

Dit resulteert in de volgende mutaties van de Voorziening riolering:
(stand per 1-1-2022 € 2.926.000)

2022 onttrekking € 161.000
2023 onttrekking € 292.061
2024 onttrekking €  307.262
2025 onttrekking € 219.972
2026 onttrekking € 119.866

 

C. Rechten

Terug naar navigatie - C. Rechten

In de onderstaande tabellen is voor de verschillende rechten opgenomen wat de begrote baten en lasten zijn en wat de kostendekkendheid is. Nagestreefd wordt een kostendekkendheidsgraad van 100%. Zichtbaar is dat dit voor een aantal tarieven nog niet is gerealiseerd.

Ad 1 Leges burgerzaken
Onder de naam ‘leges’ wordt een aantal verschillende rechten geheven ‘ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten’. Sommige leges zijn niet voor 100% kostendekkend omdat er voorgeschreven wettelijke tarieven zijn (voorbeelden: uittreksels burgerlijke stand, reisdocumenten en rijbewijzen).

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
0.2 Burgerzaken 1.103 1.073 1.083
0.4 Overhead 308 298 301
Totale lasten 1.411 1.371 1.384
0.2 Baten 685 662 786
Saldo € x 1.000 -€ 726 -€ 709 -€ 598
Kostendekkendheidsgraad 49% 48% 57%

 

De baten op de leges nemen af door de wijziging van de Paspoortwet. Doordat onder andere identiteitskaarten tien jaar geldig zijn in plaats van vijf jaar, nemen de leges af vanaf 2020.

Ad 2 Begrafenisrechten
Op basis van deze verordening worden rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het door de gemeente verlenen van diensten in verband met de begraafplaats.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
7.5 Begraafplaatsen en crematoria 656 715 591
0.4 Overhead 138 150 145
Totale lasten 794 865 736
7.5 Baten 769 730 725
Saldo € x 1.000 -€ 25 -€ 135 -€ 11
Kostendekkendheidsgraad 97% 84% 99%

 

De lasten begrafenisrechten nemen in 2023 minder toe dan eerder begroot, dit komt met name doordat de uitvoering van het Begrafenisbeleidsplan 2020 op onderdelen getemporiseerd wordt. Dit geeft voor 2023 een begroot voordeel op de kapitaallasten. In 2023 worden hogere baten verwacht als gevolg van de indexering en de baten voor natuurlijk begraven en begraven volgens islamitische gebruiken. De verwachte kostendekkendheid stijgt hierdoor naar 97%.

Ad 3 Marktgelden
Onder de naam marktgeld wordt een recht geheven voor het innemen van een standplaats (warenmarkt, streekmarkt en Koeiemart).

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 135 126 122
3.4 Economische promotie 194 187 49
0.4 Overhead 53 56 53
Totale lasten 382 369 224
Baten
3.3 Bedrijvenloket en bedrijfsregelingen 82 77 63
3.4 Economische promotie 94 88 5
Totale baten 176 165 68
Saldo € x 1.000 -€ 206 -€ 204 -€ 156
Kostendekkendheidsgraad 46% 45% 30%

Ad 4 Havengelden
Op basis van deze verordening worden rechten geheven voor het innemen van een ligplaats met een vaartuig in (een deel van) het openbaar vaarwater van de gemeente Woerden.
Door de renovatie van de oevers in de Singel en het plaatsen van clusters waar vaartuigen met een vergunning kunnen aanmeren, is de exploitatie aanzienlijk verbeterd. Met name door het clusteren van ligplaatsen hebben meer bootbezitters een vergunning gekregen. Inmiddels is de bezettingsgraad 100% en er is een wachtlijst voor het krijgen van een ligplaats.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
2.4 Economische havens en waterwegen 32 34 37
0.4 Overhead 11 11 11
Totale lasten 43 45 48
2.4 Baten 63 59 56
Saldo € x 1.000 € 20 € 14 € 8
Kostendekkendheidsgraad 147% 131% 117%

De hogere baten houden verband met de harmonisering van de tarieven en verbetering bedrijfsvoering (o.a. door moderniseren door plaatsing elektrische zuiltjes). 

Ad 5 Omgevingsvergunningen
Binnen het taakveld omgevingsvergunning is de kostendekkendheid afhankelijk van de baten. Temporisering van de baten leidt tot een lagere kostendekkendheid. Hogere of lagere baten zijn meestal gekoppeld aan een grotere of kleinere werklast, maar niet altijd is hier een één-op-één relatie. Kleine vergunningsaanvragen met lage legesopbrengsten kosten relatief veel meer inspanning dan grotere projecten.

Taak- Begroting Begroting Rekening
veld 2023 2022 2021
Lasten
1.2 Openbare orde en veiligheid 19 18 278
8.3 Wonen en bouwen (loonkosten) 1.187 1.042 1.319
8.3 Wonen en bouwen (overige kosten) 313 322 665
0.4 Overhead 840
Totale lasten 1.519 1.382 3.102
Totale lasten verhaalbaar 60% 1.861
Baten
1.2 Openbare orde en veiligheid 0 0 54
8.3 Wonen en bouwen 1.347 1.350 1.326
Totale baten 1.347 1.350 1.380
Saldo € x 1.000 -€ 172 -€ 32 -€ 1.722
Kostendekkendheidsgraad 89% 98% 44%

Om de kostendekkendheid te berekenen maken wij gebruik van de methode Activity based costing, waarbij wordt bekeken hoeveel tijd er gemiddeld met een aanvraag is gemoeid.

D. Vergelijking met andere gemeenten

Terug naar navigatie - D. Vergelijking met andere gemeenten
Belastingsoort 2022 Woerden Oudewater Bodegraven- Montfoort De Ronde
Reeuwijk Venen
OZB woningen 0,1133% 0,1246% 0,1162% 0,1223% 0,0724%
OZB niet-woningen 0,5311% 0,5355% 0,4671% 0,6468% 0,4125%
Afvalstoffenheffing
Eenpersoonshuish. € 240 € 263 € 222 € 229 € 270
Meerpersoonshuish. € 291 € 329 € 275 € 374 € 348
Rioolheffing € 241 € 335 €375 € 269 € 210