Inleiding en financieel beeld

Voor u ligt de najaarsrapportage 2023, als belangrijk onderdeel van de planning-en-control-cyclus. Woerden kent volgende planning-en-control-instrumenten:
1.    Kadernota (kaderstellend voor volgende begroting)
2.    Begroting (autorisatie budgetten en afspraken over resultaten)
3.    Voorjaarsrapportage (financiële stand van zaken begrotingsjaar en tussentijdse beleidsverantwoording)
4.    Najaarsrapportage ( financiële stand van zaken begrotingsjaar en tussentijdse beleidsverantwoording)
5.    Jaarrekening (verantwoording financiële en beleidsmatige verantwoording) 

De najaarsrapportage 2023 is  het tweede  moment waarop de lopende begroting bijgesteld wordt. Daarnaast geeft de rapportage de raad de mogelijkheid om kennis te nemen van de voortgang van de realisatie van de beleidsdoelstellingen en deze zo nodig bij te stellen.

Per saldo geeft deze Najaarsrapportage voor 2023 een positieve bijstelling van € 193.000, waardoor het begrotingssaldo van € 949.000 negatief verbetert naar € 756.000 negatief. Voor zover de bijstellingen een structureel effect hebben zijn deze ook al meegenomen in de Begroting 2024, uitgezonderd het effect van de septembercirculaire en de bijstelling van de bijstandsbudgetten. Deze informatie was bij het opstellen van de begroting nog niet beschikbaar.

De afgelopen jaren zagen we vaak dat bij de najaarsrapportage nog sprake was van een negatief saldo, omdat kosten gedurende het jaar oplopen door met name externe factoren. Bij de decembercirculaire volgt daar dan vaak nog wel compensatie van het rijk voor.  Hoewel dit uiteraard nog onzeker is, is de verwachting  dat het jaarrekeningsaldo uiteindelijk minder negatief zal zijn dan het saldo van deze najaarsrapportage. 

Informatie voortgang investering ambtelijke organisatie:

Vanwege de grote druk op de organisatie is het college van mening dat een forse investering in de ambtelijke organisatie noodzakelijk is. Voor de jaren 2024 en verder is hiervoor een aanvraag gedaan in de Kadernota 2024. Om in 2023 ook al de belangrijke eerste stappen te zetten voor met name de versterking van P&O en het management, is in de voorjaarsrapportage al in 2023 een bedrag van € 0,5 miljoen opgenomen, waarvan € 150.000 voor inhuur bij P&O en € 350.000 voor de overige onderdelen. De toezegging is toen gedaan om in de najaarsrapportage over de voortgang te rapporteren. Vanaf september is het directieteam uitgebreid met een (interim) directeur. Op de overige onderdelen blijft de werving achter ten opzichte van de verwachting. We verwachten nog wel een aantal formatieplaatsen in te vullen in de komende maanden, maar de verwachting is dat niet het hele bedrag van € 350.000 gebruikt wordt. Daarom laten wij in deze najaarsrapportage een bedrag van € 150.000 vrijvallen.

Positieve en negatieve bijstellingen:

De volgende belangrijke positieve bijstellingen vallen op:

• De Algemene Uitkering is bijgesteld op basis van de mei- en septembercirculaire 2023 (€ 1,7 mln. voordeel)
• Vrijval Oekraïne gelden ten gunste van de algemene middelen (€ 1,0 mln. voordeel)
• Lagere kapitaallasten door investeringen in 2022 lager waren dan begroot (€ 0,9 miljoen voordeel)
• Verwachting lagere kosten SVMN en voordeel PGB's (€ 0,5 mln. voordeel)
• SPUK MEOZ (Meerkosten Energie Openbare Zwembaden) ontvangen rijksbijdrage (€ 0,5 mln. voordeel)
• Toegekende Brede SPUK uitkering (€ 0,4 mln. voordeel)
• Vrijval uit reserve TOZO (€ 0,2 mln. voordeel)
• Dividend BNG (€ 0,2 mln. voordeel)
• Renteresultaat creditgelden (€ 0,2 mln. voordeel)

De volgende belangrijke negatieve bijstellingen vallen op:

• FermWerk: Dit bestaat uit kosten voor de energietoeslag, stijging van minimumlonen en kostenstijgingen bij FermWerk. Een verhoogde taakstelling voor huisvesting statushouders zorgt voor een toename  van het aantal uitkeringen voor levensonderhoud, aanvragen voor bijzondere bijstand en declaratieregeling, daarbij stijgen de uitvoeringskosten door Ferm Werk  als gevolg van loon- en prijsindexatie. Kosten worden gedeeltelijk gedekt uit het noodfonds energiearmoede en de rijksbijdrage voor de energietoeslag. (€ 4,5 miljoen nadeel). 
• De urennorm is aangepast van 1.425 naar 1.360 uur omdat de oude norm niet realistisch was.  Daarnaast worden minder uren naar projecten doorbelast, waardoor er meer loonkosten op de exploitatiekosten drukken. Op basis van een globale inschatting is het negatieve effect bepaald (€ 0,8 miljoen nadeel).
• Verkiezingen (€ 0,3 mln. nadeel)
• Kosten laadinfrastructuur, conform raadsbesluit 6 juli 2023 (€ 0,2 miljoen nadeel)
• Hogere kosten GGD (€ 0,2 miljoen nadeel)

Naast het voordelig resultaat op de Oekraïne-gelden, zoals dat nu in deze najaarsrapportage is opgenomen (€ 1 miljoen), is ook in de voorjaarsrapportage al een voordeel hierop meegenomen van € 2 miljoen. Dit zijn incidentele middelen, die in 2023 feitelijk dus ingezet worden om het begrotingstekort (gedeeltelijk) te dekken.

Amendement OZB bij Begroting 2023

Bij de Begrotingsbehandeling 2023 is een amendement aangenomen om 3% begrote OZB-stijging vanuit de Strategische Heroriëntatie één jaar door te schuiven en het effect voor 2023 van € 429.000 nadelig te dekken door de storting in de Algemene Reserve met dit bedrag te verminderen. Hierbij is aangegeven dat in het voorjaar aan de hand van de Voorjaarsrapportage kan worden bezien of alsnog een toevoeging aan de algemene reserve gedaan kan worden.

Bij de voorjaarsrapportage was echter geen sprake van een positief saldo, en is dit bedrag dus ook niet toegevoegd aan de Algemene Reserve. Omdat het saldo van deze najaarsrapportage nog steeds negatief is, wordt ook nu geen toevoeging aan de Algemene Reserve voorgesteld.

 

 

Het saldo van de Voorjaarsnota  2023 bedroeg € 867.000  nadelig. Tussentijds heeft de raad nog twee raadvoorstellen vastgesteld waarbij twee mutaties de begrotingsruimte negatief beïnvloed heeft (€ 82.000). Het begrotingssaldo vóór de Najaarsrapportage kwam daarbij op € 949.000 negatief.  De mutaties van de Najaarsrapportage laat een positief effect zien op het saldo van € 193.000 (inclusief reservemutatie). Het begrotingssaldo na mutaties van de Najaarsrapportage 2023 komt hiermee uit op € 756.000 negatief. Een lichte positieve stijging ten opzichte van de voorjaarsrapportage.

De uitkomsten van de mei- en septembercirculaire 2023 zijn  in deze rapportage verwerkt. Dit in tegenstelling tot voorgaand jaar, waarbij wij alleen de meicirculaire hadden verwerkt in de najaarsrapportage. In de toelichting op programma 7 staat het financiële effect van de circulaires toegelicht.

- Raadsbesluit 30-03-2023: Actualisatie Meerjarenonderhoudsplan (MOP) Gemeentelijke vastgoed Woerden

- Raadsbesluit 06-07-2023: Laadvisie Gemeente Woerden.

De effecten van deze raadsbesluiten zijn in het bovenstaande overzicht meegenomen als afzonderlijke begrotingswijzigingen.

Toelichting

1 t/m 5: In de voorjaarsrapportage zijn van deze investeringen alleen de baten (ontvangen subsidies) bijgeraamd. Tegenover de ontvangen subsidie staan ook uitgaven. Deze worden nu bij de najaarsrapportage geraamd. Per saldo heeft dit geen budgettair effect omdat dit binnen het gesloten circuit van de riolering plaatsvindt. 

6. Renovatie natuurveld VEP: Gestegen kosten van materiaal en lonen, naast de schaarste onder de aannemers leiden tot extra kosten en daardoor ook tot extra kapitaallasten in 2024 en verder.

7. Speelvoorzieningen 2023: Na het renoveren van het schoolplein horen er ook speelvoorzieningen bij. Deze waren niet geraamd. 

8. Wulverhorstbaan (VRI's): Een verkeerskundig onderzoek is niet wenselijk als de uitvoering niet op korte termijn volgt. Over 2 jaar is meer informatie beschikbaar om een beter onderzoek te laten uitvoeren. Dit krediet kan nu vrijvallen, over 2 jaar zal nieuw budget aangevraagd worden.  De VRI's zullen wel geïnspecteerd worden zodat deze de komende 2 jaar nog functioneel kunnen blijven. 

9 en 10: Krediet vernieuwing overige schoolgebouwen en Krediet R. de Jagerschool: dit betreft een budgettair neutrale correctie omdat bij de voorjaarsrapportage een onjuiste verschuiving was gemaakt tussen deze twee kredieten. Dit wordt nu hersteld.

11: Het restant van het krediet dak Margrietschool kan vrijvallen.  Hier resteert alleen nog ambtelijke inzet voor onderzoek verhaalbaarheid van de gemaakte kosten.

12. Het plan was om de Coba Ritsemaschool uitgebreid te renoveren of nieuw te bouwen. Momenteel wordt een plan gemaakt waarbij er minder wordt uitgevoerd op een later moment met daarbij een grotere bijdrage vanuit de school. De verwachting is dat de uitvoering niet voor 2028 zal plaatsvinden. Hierdoor kan nu een gedeelte vrijvallen. Op het moment dat het plan concreet is en tot uitvoering kan worden overgegaan zal bij de raad een nieuw verzoek voor een passend investeringskrediet worden ingediend.  

13 en 14. De indexatie voor de kosten van de Wilhelminaschool ad € 150.000 wordt gedekt uit het krediet overige schoolgebouwen.

Voor de meest recente risicoanalyse wordt verwezen naar de programmabegroting 2024-2027.

 

Conform de Financiële Verordening 2023 worden de budgetoverhevelingen, voorzover al reeds bekend, meegenomen in de najaarsrapportage.  In onderstaande tabel zijn de voorgestelde budgetoverhevelingen opgenomen. Deze worden toegevoegd aan de reserve budgetoverhevelingen. In 2024 worden deze bedragen dan weer onttrokken uit de reserve budgetoverhevelingen en toegevoegd aan de exploitatiebudgetten in de begroting.

In verband met de gewenste ‘’houdbare gemeentefinanciën’’ wordt zéér terughoudend omgegaan met het overhevelen van budgetten naar volgende jaren. 

Overheveling van een exploitatiebudget naar het volgende jaar is mogelijk als:
1)    De opdracht is gegeven/verplichting is aangegaan maar de werkzaamheden zijn nog niet uitgevoerd/gefactureerd;
2)    Het budget heeft een directe relatie met een doeluitkering, een reserve of een subsidiebeschikking. Het niet overhevelen heeft tot gevolg dat er terugbetaald moet worden. Deze overhevelingen zijn dus in principe budgetneutraal, omdat ook de bijbehorende opbrengst overgeheveld wordt;
3)    De opdracht is niet gegeven/de verplichting is niet aangegaan, de geplande werkzaamheden zijn door omstandigheden nog niet uitgevoerd. Het betreft een incidenteel budget (geldt vanaf 2020).

Categorie 1 en 2 betreffen een administratieve overheveling/begrotingswijziging. Het streven is om de overhevelingen in categorie 3 zo veel mogelijk te beperken. Een overheveling van categorie 3 dient extra onderbouwd te worden.