Toelichting Financieel Technische Maatregelen:
F-1. Schrappen storting in Algemene Reserve
Sinds enige jaren nemen wij in de begroting een storting op in de Algemene Reserve van € 2 miljoen ter versterking van de vermogenspositie. Deze storting zorgde er ook voor dat er minder ‘cash out’ plaatsvindt vanuit de begroting, waardoor er meer ruimte is om investeringen te doen. Daarmee is deze storting onderdeel van de berekening van het investeringsplafond.
Omdat we de afgelopen jaren steeds positieve jaarrekeningresultaten zien, is er ruimte om deze storting van € 2 miljoen te schrappen.
F-2. Incidentele surplus uit Algemene Reserve (10% van overschot)
In het Bestuurlijk Overleg Financiële Verhoudingen (BoFV) van november 2023 tussen Rijk en gemeenten is de afspraak gemaakt dat onder voorwaarden een gedeelte van het surplus in de Algemene Reserve, dat wil zeggen het deel dat niet nodig voor het afdekken van risico’s, jaarlijks voor maximaal 10% ingezet mag worden voor het dekken van structurele lasten. Voorwaarde hiervoor is dat de solvabiliteit boven de 20% blijft.
F-3. Verlengen afschrijvingstermijnen ICT (Laptops en Telefonie)
Op basis van de reële verwachte levensduur kan de afschrijvingstermijn voor diverse ICT-investeringen verlengd worden. Het exacte financiële effect is nog niet bekend, dit wordt verwerkt in de Begroting 2026.
Toelichting Inkomsten verhogen:
I-1 Nieuwe afspraken t.a.v. DVO met gemeente Oudewater (huidige DVO loopt t/m 2025)
Op basis van de concept samenwerkingsovereenkomst met de gemeente Oudewater, die vanaf 2026 in moet gaan, is een eerste financiële doorrekening gemaakt wat het financiële effect hiervan is. Hoewel er nog diverse zaken nader uitgewerkt moeten worden, zal de bijdrage indicatief zo’n € 1 miljoen hoger uitkomen dan in de huidige DVO-afspraken (Dienstverleningsovereenkomst). Hierbij is wel de nadrukkelijke ‘disclaimer’ dat er dus nog zowel een positieve als een negatieve bijstelling kan plaatsvinden, mede omdat de afspraken uit de huidige UVO (Uitvoeringsovereenkomst) nog financieel vertaald moeten worden.
I-2. Parkeeropbrengsten verhogen
Voor parkeerbelasting geldt geen maximumtarief. De kosten van parkeren stijgen door noodzakelijke investeringen in brandveiligheid van de parkeergarages. Voorgesteld wordt om de opbrengsten met 10% te verhogen, naast de reguliere indexatie. Dit betekent niet automatisch dat de tarieven ook met 10% verhoogd moeten worden. Afhankelijk van de verdere ontwikkelingen rondom de scanauto en het mogelijk verruimen van de tijdstippen waarop betaald parkeren geldt, zullen de tarieven waarschijnlijk maar beperkt verhoogd hoeven te worden. Ook kan de opbrengstverhoging gerealiseerd worden door het aantal zones uit te breiden waar betaald parkeren geldt, of waar alleen met een vergunning geparkeerd mag worden.
I-3. Precariobelasting verhogen (10%)
Voor precariobelasting geldt geen maximumtarief. Voorgesteld wordt om de opbrengsten met 10% te verhogen, naast de reguliere indexatie.
I-4. Toeristenbelasting verhogen (10%)
Voor toeristenbelasting geldt geen maximumtarief. Voorgesteld wordt om de opbrengsten met 10% te verhogen, naast de reguliere indexatie.
I-5. Invoeren reclamebelasting
Steeds meer gemeenten voeren een reclamebelasting in. Voorgesteld wordt om dit ook in Woerden in te voeren. De geraamde opbrengst is indicatief, verdere uitwerking zal plaatsvinden bij de Begroting 2026.
I-6. Leges burgerzaken (Algemene Dienstverlening) maximaal verhogen naar kostendekkend niveau (10%)
In de Financiële Verordening is opgenomen dat de tarieven voor lokale (bestemmings)heffingen en rechten in principe kostendekkend moeten zijn. Dit is niet bij alle leges het geval. Voor de leges burgerzaken ligt de kostendekkingsgraad op 53% (Begroting 2025). Het voorstel is om de leges burgerzaken te verhogen met 10%, naast de reguliere indexatie, om op deze manier meer richting een kostendekkend tarief te gaan. Voor bepaalde leges, zoals voor paspoorten en rijbewijzen geldt wel een maximumtarief.
I-7. Begrafenisrechten verhogen (10%)
In de Financiële Verordening is opgenomen dat de tarieven voor lokale (bestemmings)heffingen en rechten in principe kostendekkend moeten zijn. Voor de begrafenisrechten ligt de kostendekkingsgraad op 75% (Begroting 2025). Het voorstel is daarom om de begrafenisrechten met 10% te verhogen, naast de reguliere indexatie, om op deze manier meer richting een kostendekkend tarief te gaan.
I-8. Marktgelden verhogen (10%)
In de Financiële Verordening is opgenomen dat de tarieven voor lokale (bestemmings)heffingen en rechten in principe kostendekkend moeten zijn. Voor de marktgelden ligt de kostendekkingsgraad op 37% (Begroting 2025). Het voorstel is daarom om de marktgelden met 10% te verhogen, naast de reguliere indexatie, om op deze manier meer richting een kostendekkend tarief te gaan.
I-9. Havengelden verhogen (10%)
In de Financiële Verordening is opgenomen dat de tarieven voor lokale (bestemmings)heffingen en rechten in principe kostendekkend moeten zijn. Voor de havengelden ligt de kostendekkingsgraad op 132% (Begroting 2025), maar hierin zijn niet alle kosten meegenomen. Het voorstel is daarom om de havengelden met 10% te verhogen, naast de reguliere indexatie, om op deze manier meer richting een kostendekkend tarief te gaan. Hierbij moet nog wel een nadere analyse plaatsvinden van de toe te rekenen kosten.
I-10. Omgevingsvergunningen verhogen (10%)
In de Financiële Verordening is opgenomen dat de tarieven voor lokale (bestemmings)heffingen en rechten in principe kostendekkend moeten zijn. Voor de omgevingsvergunningen ligt de kostendekkingsgraad op 56% (Begroting 2025). Het voorstel is daarom om de leges omgevingsvergunningen met 10% te verhogen, naast de reguliere indexatie, om op deze manier meer richting een kostendekkend tarief te gaan.
I-11. Arbeidsmigranten inschrijven in BRP
Door actief te sturen dat arbeidsmigranten ingeschreven worden in de BRP (Basisregistratie Persoonsgegevens) wordt het inwoneraantal van onze gemeente hoger. Omdat dit een maatstaf is in de Algemene Uitkering, zal deze dus ook hoger worden. Het financiële effect is nog niet goed in te schatten, maar dit wordt meegenomen in de Begroting 2026.
I-12. Kosten t.b.v. commerciële evenementen doorbelasten aan organisaties
Kosten die wij als gemeente maken voor commerciële evenementen gaan wij meer doorbelasten aan de organisaties.
Toelichting Bezuinigingen:
B-1. Taakstelling Bedrijfsvoering - Algemeen (efficiencymaatregelen)
Door het verder optimaliseren van onze interne processen en het doorvoeren van gerichte procesverbeteringen verhogen we de efficiency en output, waardoor de structurele kosten dalen. In de Voorjaarsrapportage 2025 moesten wij extra uren bijramen voor reeds gemaakte, maar niet-declareerbare werkzaamheden; dit onderstreept de noodzaak tot strakkere sturing van onze bedrijfsvoering. Tegelijkertijd heeft de directie de opdracht gekregen de personele formatieknelpunten binnen de bestaande budgettaire kaders op te lossen. Boven op deze inspanningen leggen we een extra taakstelling op de bedrijfsvoering. Om deze realistisch te kunnen behalen hanteren we een ingroeipad, waardoor de organisatie de tijd krijgt de verbetermaatregelen daadwerkelijk te implementeren en de bezuiniging te verzilveren.?
Sociaal Domein (programma's 3 en 5):
De taakstelling wordt gerealiseerd door binnen het programma slimme keuzes te maken en budgetten efficiënt in te zetten in lijn met de vastgestelde koers in de Maatschappelijke Agenda. We kiezen daarbij voor maatregelen met zo min mogelijk negatief maatschappelijke effect. Daarbij is er ruimte om binnen het programma de taakstelling in overleg met betrokken partners verder uit te werken zodat een zo groot mogelijk draagvlak ontstaat. Het is daarvoor noodzakelijk om binnen het programma de ruimte te hebben om binnen de door de gemeenteraad vastgestelde kaders te schuiven tussen de verschillende bezuinigingsonderdelen. Als er bijvoorbeeld meer inkomsten worden binnengehaald is op een ander onderdeel minder inzet nodig. ?
B-2. Programma 3 - 1: Inzetten op inkomstenverhoging
Wij verwachten meer inkomsten binnen te halen door meer in te zetten op Social Return on Investment (SROI) op diverse onderdelen binnen de begroting. Daarnaast kunnen meer lokale projecten gefinancierd worden vanuit het (regionale) IZA budget en tot slot willen we externe subsidiering stimuleren voor zowel onze eigen projecten als de projecten van onze partners. Dit willen we onder andere doen door uitbreiding van de inzet van een subsidiecoördinator die ondersteunt bij de aanvraag en verantwoording van dergelijke subsidies. Dekking van de extra inzet van de subsidie coördinator kan gedeeltelijk komen uit de extra toe te kennen subsidies en deels uit het werkbudget voor transitiemaatregelen.
B-3. Programma 3 - 2: Opzetten van diverse slimme Business Cases
Er worden afspraken gemaakt tussen Inkoop en Monitoring Utrecht West, Woerden Wijzer en NIO (Netwerk Informele Ondersteuning) om de verschuiving van maatwerkondersteuning naar de sociale basis uit te breiden. Deze afspraken hebben tot doel dat informele ondersteuning vaker en eerder wordt betrokken en formele zorg eerder kan worden afgeschaald, trajecten kunnen worden ingekort en kosten worden bespaard. Het realiseren van een structurele samenwerking tussen formele zorg en informele ondersteuning, biedt inwoners informele en vrij toegankelijke alternatieven voor formele zorg wat de kans op ‘nieuwe aanmeldingen’ verkleint. Vooral binnen de jeugdzorg. Deze aanpak wordt verankerd in het inkoopbeleid en de doorontwikkeling van Woerden Wijzer. Formele zorg en casemanagers gaan inwoners actiever toe leiden naar vrij toegankelijk aanbod en informele ondersteuning. Investeringen in de Sociale basis zijn nodig en kunnen deels gefinancierd worden uit de rijkscompensatie voor de tekorten op de Jeugdzorg, een verschuiving van maatwerkbudget naar de Sociale basis, en tot slot het werkbudget voor de transitiemiddelen.
B-4. Programma 3 - 3: Aanscherpen afspraken GR-en en partners
Via de diverse gemeenschappelijke regelingen (zoals Ferm Werk en de GGD) en overige partijen waarmee een inkooprelatie bestaat worden afspraken gemaakt over het aanscherpen en efficiënter maken van de dienstverlening. Met tot doel tot mogelijke besparingen te komen. Daarnaast wordt een samenwerkingsverband tussen de vijf grootste partijen uit de Sociale Basis (Bibliotheek, Hart voor Woerden, Kwadraad, Beweegteam en Gro-up) onderzocht. Op termijn kan dit zorgen voor meer efficiency en dus kostenbesparing en een nog sterkere sociale basis.
B-5. Programma 3 - 4: Evaluatie, aanscherpen en aanpassing beleid
Door het evalueren en aanscherpen van ons beleid, met name op het gebied van de Wmo en Jeugdzorg (verordeningen) kan de reikwijdte ofwel oneigenlijk gebruik van Wmo en Jeugdzorg worden verminderd. Daarnaast wordt het minimabeleid geëvalueerd en is hier mogelijk een besparing te realiseren. Bij de evaluatie en aanscherping worden relevante partijen betrokken en beleidswijzigingen waarbij de bevoegdheid bij de gemeenteraad ligt worden eerst aan de raad voorgelegd alvorens te worden doorgevoerd.
B-6. Programma 3 - 5. Technische begrotingswijzigingen
Dit betreft (kleine) begrotingswijzigingen die zonder maatschappelijk effect kunnen worden doorgevoerd. Zo was er een onderbesteding op het crisisbudget waardoor deze verlaagd kan worden.
B-7. Programma 5 - Inzetten op inkomstenverhoging
Wij verwachten meer inkomsten binnen te halen door meer in te zetten op Social Investment on Return (SROI) op diverse onderdelen binnen de begroting. Daarnaast kunnen meer lokale projecten gefinancierd worden vanuit het (regionale) IZA budget en tot slot willen we externe subsidiering stimuleren voor zowel onze eigen projecten als de projecten van onze partners. Dit willen we onder andere doen door uitbreiding van de inzet van een subsidiecoördinator die ondersteunt bij de aanvraag en verantwoording van dergelijke subsidies. Dekking van de extra inzet van de subsidie coördinator kan gedeeltelijk komen uit de extra toe te kennen subsidies en deels uit het werkbudget voor transitiemaatregelen.
B-8. Programma 5 - 2: Aanscherpen afspraken GR-en en partners
We bekijken of we financiële afspraken met partijen kunnen herijken met tot doel tot mogelijke besparingen te komen.
B-9. Programma 5 - 3: Evaluatie, aanscherpen en aanpassing beleid
Door het evalueren en aanscherpen van ons beleid kunnen mogelijk bezuinigingen worden gerealiseerd. Bijvoorbeeld door valpreventie anders uit te voeren en een scherper subsidieplafond in te stellen zodat de ruimte voor (nieuwe) partijen wordt ontnomen om (extra) subsidie aan te vragen. Bij de evaluatie en aanscherping van beleid worden relevante partijen betrokken en beleidswijzigingen waarbij de bevoegdheid bij de gemeenteraad ligt worden eerst aan de raad voorgelegd alvorens te worden doorgevoerd.
B-10. Programma 5 - 4: Technische begrotingswijzigingen
Dit betreft (kleine) begrotingswijzigingen die zonder maatschappelijk effect kunnen worden doorgevoerd. Zo was er een onderbesteding op het budget voor kinderopvang en kan het MAG-budget voor cultuur anders gefinancierd worden waardoor beide budgetten kunnen worden afgeraamd.
B-11. Werkbudget voor transitiemaatregelen Sociaal Domein
Voor het doorvoeren van de maatregelen zoals benoemd in programma 3 en 5 is een werkbudget noodzakelijk. Dit budget is bedoeld voor het financieren van (incidentele) extra ambtelijke capaciteit voor het uitwerken en doorvoeren van maatregelen, implementatie en borging van maatregelen, tijdelijke investeringen (in geval van bijvoorbeeld business cases) en mogelijke frictie of afbouwkosten.
B-12. Minder verlichting
Er zijn geen wettelijke verplichtingen voor het verlichten van de openbare ruimte. Verlicht alleen indien noodzakelijk, zet verlichting uit, haal masten weg en zet structureel minder masten neer. Stop met het aanlichten van (monumentale) gebouwen. Neveneffect kan zijn dat er minder lichtvervuiling is 's nachts.
B-13. Subsidie versnelling woningbouw
Ook in 2026 actief op zoek gaan naar subsidies woningbouw. Inschatting is dat in dat jaar er nog mogelijkheden voor subsidie zijn.
B-14. Energietransitie vertragen
Minder eigen gemeentelijke inzet (bovenop de CDOKE gelden van het Rijk) voor wijkparticipatietrajecten over aardgasvrij verwarmen door deze trajecten beperkter uit te voeren of te temporiseren. De taak om wijkuitvoeringsplannen te maken om alle woningen in 2050 aardgasvrij te krijgen moet dan later in de periode tot 2050 een extra impuls krijgen.
B-15. Centrummanagement beleggen, focus EZ
In samenspraak met BIZ Stadshart en Stichting Vastgoed, kan gekeken worden wat een aanvaardbare bijdrage van alle drie de partijen is om de samenwerking in de vorm van een centrummanagement organisatie te doen slagen.
Het budget Regionale Samenwerking Groene Hart voor 2026 is nog niet belegd. Dat zou gebeuren in overleg met programmamanager Groene Hart circulair. Met dit budget draagt de gemeente bij aan uitvoering van het actieprogramma Groene Hart circulair op de actielijnen die aansluiten op de ambitie en het beleid van de gemeente op circulair gebied. Woerden krijgt dan minder invloed op het actieprogramma.
De vertaling van de omgevingsvisie naar het omgevingsplan maakt het mogelijk dat de economische visie voortaan op maatregelniveau geactualiseerd wordt. Zo kan de ambtelijke inzet gericht worden op het contact en faciliteren van bedrijvigheid. Mochten er grote nieuwe economische ontwikkelingen komen, dan moet deze beleidsmatige inzet bijgesteld worden.
B-16. Focus Toerisme
Op een aantal recreatieve voorzieningen kan versoberd worden. Er zit nog wat lucht in de budgetten voor onder andere recreatiebeleid en beheer van routestructuren. Tegelijk kan het Centrummanagement (zie B-15, ook bij minder gezamenlijke inleg) zich focussen op het realiseren van bijvoorbeeld zomerse kaasmarkten, waardoor daarvoor geen separaat budget nodig is. Voorwaarde is dat er goede afspraken gemaakt kunnen worden met de andere twee aankomende dragers van Centrummanagement (B-15).
B-17. Evaluatie, aanscherpen en aanpassing beleid (Domein Ruimte)
Op een aantal specifieke punten gaan we taken verminderen of laten we middelen vrijvallen. Het resterende werkbudget voor Harmelerwaard laten we vrijvallen, waardoor het onbenutte krediet direct als besparing beschikbaar komt. De leges voor kabels en leidingen leveren meer op door tariefindexatie én striktere handhaving. Het contractbeheer van de milieustraat-stromen dragen we over aan de regionale afvalorganisatie, wat gunstiger inkoopcondities en lagere kosten oplevert. Verder voeren we het Plan van Aanpak Luchtkwaliteit en het convenant Duurzame Woningbouw niet langer uit, omdat deze doelen inmiddels door rijksbeleid worden afgedekt. Tot slot verlagen we het subsidieplafond voor gemeentelijke monumenten.
B-18. Evaluatie, aanscherpen en aanpassing beleid (Domein dienstverlening)
We scherpen een aantal bestaande regelingen aan. Zo beperken we de licentiekosten voor de app Beheer Leefomgeving door functionaliteiten en gebruik te rationaliseren. Verder beëindigen we de camerabewaking op het station. Deze is nu van onvoldoende kwaliteit en verbetering zou hoge extra kosten (ook voor het continu monitoren) met zich meebrengen. De vergoedingen die we hanteren voor stembureauleden in Woerden is hoog. We kiezen ervoor om deze terug te brengen tot een gemiddelde. De aangepaste manier van tellen (centrale stemopneming) houden we wel in stand. Verder kiezen we ervoor om bij ziekte bij ons telefonisch informatiepunt niet langer in te huren. Dit kan erin resulteren dat wachttijden aan de telefoon oplopen.
B-19. Wethouder minder
Gedurende deze bestuursperiode is – in verband met een hoge werklast rond enkele majeure dossiers – een extra wethouder aangesteld. Nu de bijbehorende projecten stevig in de uitvoeringsfase staan, verwachten wij dat het reguliere college in de komende raadsperiode de portefeuilles weer binnen de eerder gebruikelijke bezetting kan dragen.
B-20. Evaluatie, aanscherpen en aanpassing beleid (bedrijfsvoering)
We doen een aantal ingrepen in onze communicatiekanalen. Wettelijke bekendmakingen worden voortaan uitsluitend digitaal gepubliceerd via het daarvoor bestemde landelijke platform. Vele gemeenten gingen ons daarin voor. De gemeentelijke informatiepagina zelf houden we wel in stand. Verder beëindigen we de interne nieuwsbrief TamTam, die het lokale nieuws samenvat en daaraan duiding geeft.
B-21. Taakstelling budget B&W
Ook in de kosten van het college zelf willen we een besparing realiseren door een versobering van geschenken en representatiekosten.
B-22 Verminderen budget Griffie
Als college hebben we logischerwijs geen besparing opgenomen op de ambtelijke ondersteuning van de gemeenteraad. We hebben deze wel pro memorie vermeld, omdat het door de gemeenteraad zelf overwogen kan worden.